Het gaat om een complete vervanger van het huidige vaccin tegen difterie, kinkhoest, tetanus en polio (DKTP-Hib), dat wordt gegeven aan baby’s van 2, 3, 4 en 11 maanden. Het kinkhoestbestanddeel in de huidige cocktail zorgt voor veel en ernstige bijwerkingen. De Gezondheidsraad adviseerde daarom begin deze maand snel over te stappen op een nieuw vaccin dat niet gemaakt is van de hele kinkhoestbacterie, maar van delen van de bacterie (acellulair). Dit vaccin is niet alleen effectiever, maar voorkomt jaarlijks ernstige bijwerkingen bij zo’n 8000 gevaccineerde kleine kinderen, aldus de Gezondheidsraad.

Minister Hoogervorst van Volksgezondheid besloot woensdag om het advies op te volgen en over te stappen op een nieuw kinkhoestvaccin. Dit gebeurt echter pas begin 2005.

Honderden ouders hebben daarom, op basis van informatie van de Stichting Vaccinatieschade, besloten om via hun huisarts een buitenlands vaccin aan te schaffen. Dit vaccin (DaKTP-Hib) is onder de naam Infanrix-IPV+Hib op recept verkrijgbaar in onder meer Duitsland en België. De distributeur van het middel, de Internationale apotheek Venlo, mag het echter niet in Nederland verspreiden omdat een Nederlandstalige gebruiksaanwijzing ontbreekt.

Woordvoerder B. van Olst van de inspectie bevestigt dat de apotheek geen groen licht heeft gekregen. „Een geneesmiddel dat in Nederland op de markt komt, moet zijn voorzien van een Nederlandse bijsluiter. De tekst moet officieel zijn vastgesteld door het College ter beoordeling van Geneesmiddelen. Dat is een wettelijke eis. Als fabrikant GlaxoSmithKline snel zorgt voor een goede bijsluiter is het probleem opgelost.”

Van Olst wijst op een andere route die ouders kunnen volgen. „Je stapt naar je huisarts, vraagt het recept en de bewustzijnsverklaring en bezoekt vervolgens een buitenlandse apotheek net over de grens. Je kunt het dan zo meenemen naar je huisarts. Mogelijk kan het ook worden opgestuurd. Belangrijk is wel dat het vaccin tijdens transport wordt bewaard bij een temperatuur tussen de 2 en 8 graden Celsius. Anders verliest het zijn werkzaamheid.”

De Stichting Vaccinatieschade is blij met het besluit van minister Hoogervorst om het huidige kinkhoestvaccin te vervangen. „Een moedige beslissing”, aldus woordvoerster Sandra van Nuland. De stichting heeft maandenlang geijverd voor invoering van een effectiever en veiliger vaccin en ziet haar inspanningen beloond. Wel vindt Van Nuland dat het veel te lang duurt voordat het nieuwe vaccin beschikbaar komt. „Begin 2005 is veel te laat. Ouders willen dat oude vaccin niet meer.”

Dat het nog driekwart jaar duurt voordat het nieuwe vaccin er is, heeft te maken met Europese aanbestedingsregels. Er zijn twee producenten van nieuw kinkhoestvaccin die allebei de kans moeten krijgen in te schrijven op de jaarlijkse levering van 750.000 vaccindoses. Naast GSK zit ook AventisPasteurMSD met het product Pediacel sinds kort op het vinkentouw. Woordvoerder F. Wittock bevestigt dat zijn bedrijf mee zal doen in de Europese aanbestedingsprocedure. GSK stelt vandaag in een brief aan Hoogervorst al in juli te kunnen starten met levering van het nieuwe vaccin. Europese aanbesteding zorgt voor vertraging en is volgens GSK juridisch niet vereist, omdat er op dit moment sprake is van slechts één feitelijke aanbieder.

Gesprekken tussen het Nederlands Vaccin Instituut (NVI) en het farmaceutisch bedrijf GSK slepen al maanden. GSK bood al in januari aan het nieuwe vaccin tegen dezelfde prijs te leveren als het oude vaccin. Het NVI onderhandelt als agentschap namens het ministerie van Volksgezondheid, maar is tevens producent van het oude kinkhoestvaccin. Het instituut zit dus in een dubbelrol. De Gezondheidsraad raadt daarom in het recent verschenen rapport over kinkhoest aan de advisering over vaccinkeuze, inkoop en productie van elkaar gescheiden te houden, teneinde belangenverstrengeling te vermijden. De ontwikkeling van een eigen nieuw kinkhoestvaccin door het NVI verloopt vooralsnog traag. Aanvankelijk werd gedacht dat het in 2004 op de markt zou komen, maar dat wordt 2007, zo is de verwachting.