Van verschillende kanten wordt de laatste weken gewaarschuwd dat opgewonden kiezers in Amerika vatbaar zijn voor het idee geweld te gebruiken. En niet zonder reden. Het kerkgebouw van een Afro-Amerikaanse gemeente in Mississippi ging afgelopen dinsdag in vlammen op. Er was overduidelijk sprake van brandstichting. Op een muur van de ‘zwarte kerk’ was de tekst ”Stem Trump” geschilderd. De autoriteiten vrezen dat het geweld zich de komende dagen zal uitbreiden.

Zeker als Clinton wordt gekozen, zullen er aanhangers van Trump zijn die hun agressie niet kunnen bedwingen. Vooral Afro-Amerikanen worden daar dan de dupe van, denkt Waldman. „Nu worden ze geïntimideerd om ze ervan te weerhouden te gaan stemmen. Als Trump verliest, zal de zwarte bevolking door fanatieke Republikeinen daarop worden afgerekend.”

Democraten, maar ook de gematigder Republikeinen zien Trump zelf als een belangrijke aanjager van de oplopende spanning. „Zijn suggestieve opmerkingen over manipulatie van de verkiezingsresultaten doen de situatie geen goed”, zegt Waldman. „En de aankondiging van Trump niet op voorhand te beloven de uitslag te respecteren, schept bij querulanten verwachtingen dat er nog wat tegen die uitkomst kan worden gedaan. Als dan blijkt dat dit niet kan, slaat de vlam in de pan.”

Hoe Trump de zaak op scherp zet, bleek deze week toen hij zijn aanhangers opriep om bij stemlokalen te gaan controleren of er geen fraude plaatsheeft. De Ku Klux Klan (KKK), de organisatie die strijdt voor de blanke suprematie in de VS, heeft beloofd daaraan mee te werken. Verschillende politici wijzen erop dat zwarte kiezers mogelijk zullen wegblijven omdat ze bang zijn voor de postende KKK-leden.

De angst is dat, wanneer Trump-aanhangers ook maar denken dat er iets in een stemlokaal niet volgens de regels verloopt, de situatie uit de hand loopt. In verschillende Amerikaanse steden zijn maatregelen genomen om escalatie van geweld te voorkomen. Scholen in Pennsylvania en in North Carolina waarvan lokalen voor de verkiezingen worden gebruikt, hebben besloten komende dinsdag de deuren voor leerlingen dicht te houden. Een politiechef uit de staat Maine zei rekening te houden met opstootjes. Stembusmedewerkers in de stad Denver hebben training gekregen voor het geval een schutter zich bij een stemlokaal aandient.

Overigens is het niet alleen Trump die een duit in het zakje doet. Ook in het Clinton-kamp rommelt het. Recent werd een brandbom gegooid naar het kantoor van het hoofdkwartier van de Republikeinen in de staat North Carolina.

Binnen de Republikeinse Partij is een groot deel van de leden ontevreden over de dreigende woorden van Trump. Het gebruik van geweld wijzen zij af. Dat neemt niet weg dat ook een aantal prominenten kiest voor een ramkoers, maar dan wel met legale middelen. Ron Johnson, senator uit Wisconsin, Michael McCaul, voorzitter van de Commissie voor Binnenlandse veiligheid en juristen als James Sensenbrenner en Peter King, zeggen hardop een afzettingsprocedure te starten zodra Clinton is gekozen. Voorlopig gaat het om een beperkte groep. Groter is het aantal Republikeinse Congresleden dat elke voordracht van Clinton voor welke functie dan ook wil torpederen.

Normaal scharen Amerikanen zich direct na de verkiezing van een nieuwe president als één man achter de gekozene. Dat lijkt nu ver weg. De sfeer is grimmig en kan gemakkelijk ontvlammen.

rd.nl/wittehuis