Het bezoek aan Australië begint in Perth, het uiterste westen van het uitgestrekte continent, en eindigt in Brisbane, 3600 kilometer naar het oosten. Onderweg worden ook Canberra –de hoofdstad– en Sydney aangedaan.

Het koningspaar neemt 23 procent van het kabinet mee ”down-under”. De ministers Koenders (Buitenlandse Zaken), Kamp (Economische Zaken) en Ploumen (Buitenlandse Handel) reizen ook af; de twee laatstgenoemden om de handelsmissie te begeleiden die eveneens naar Australië gaat. De drie bewindslieden maken met koning en koningin ook de oversteek naar Nieuw-Zeeland, waar aansluitend een staatsbezoek plaatsheeft.

Tinnen bord

Directe aanleiding voor het bezoek aan Australië, precies tien jaar na de visite van Willem-Alexander en de toen zwangere Máxima als prinselijk paar, is de viering van het Dick Hartogjaar in met name West-Australië. Hartog ‘ontdekte’ in 1616 de westkust van het continent en liet daarvan een tinnen bord als bewijs achter. Zijn ontdekking wordt nu met tal van activiteiten gevierd.

Het tinnen bord –later in het bezit gekomen van het Rijksmuseum in Amsterdam– is uitgeleend en het koningspaar bekijkt het in het West Australian Maritime Museum. Behalve voor Hartog is er bij het staatsbezoek veel aandacht voor de 160.000 Australiërs met een Nederlandse achtergrond. Er zijn maar liefst drie ontvangsten voor de Nederlandse gemeenschap: in Perth, Sydney en Brisbane.

In die laatste stad, die net als de andere delen van de deelstaat Queensland regelmatig te kampen heeft met overstromingen, hoopt Nederland ook zaken te doen op het gebied van waterbeheersing.

Het wereldberoemde Opera House van Sydney vormt het decor van de zogenoemde contraprestatie, het bedankje van het koningspaar aan de gastheer, gouverneur-generaal Sir Peter Cosgrove. Daarbij treden twee jonge Nederlandse pianisten op, de gebroeders Lucas en Arthur Jussen, samen met het Sydney Symphony Orchestra.

Praktisch en nuchter

Koning Willem-Alexander benadert zijn staatsbezoeken met een praktische instelling en de nodige nuchterheid. Zo ontbreekt in Nieuw-Zeeland de zogenoemde tegenprestatie als dank voor de genoten gastvrijheid. Onder koningin Beatrix bestond die bijvoorbeeld uit een concert, dansvoorstelling of tentoonstelling. De ‘contra’ was altijd een van de hoogtepunten van een staatsbezoek, mede bedoeld om in het gastland een onuitwisbare indruk achter te laten.

Willem-Alexander bekijkt echter per keer of dit onderdeel wel passend is. Bij zijn eerste staatsbezoek in 2014 in Polen werd de contraprestatie, voorheen een avondvullend programma, een aangeklede lunch met een kort pianoconcert, ook al van de broers Jussen. Dat paste ook beter in het programma en vergde minder tijd.

Holland en Hollande

In Frankrijk daarentegen werd dit voorjaar alles uit de kast gehaald voor een indrukwekkende avond in het Grand Palais. Alleen jammer dat president François Hollande, voor wie dit alles was georganiseerd, een uurtje van tevoren afbelde.

De Franse media spraken schande over zo veel onbeschoftheid, het Nederlandse hof hield de lippen stijf op elkaar en bleef diplomatiek glimlachen. Hollande kwam ten slotte nog wel even handjes schudden.

Australië krijgt een aangekleed concert, in het iconische Sydney Opera House. Nieuw-Zeeland krijgt niets. Er is op de eerste dag van het bezoek een staatsbanket, maar voor de tweede avond is er niets georganiseerd.

Neusgroet

Koning Willem-Alexander en koningin Máxima beginnen op 7 november het tweede Nederlandse staatsbezoek aan Nieuw-Zeeland bij Government House in Wellington met onder meer een ”hongi”. Dat is de traditionele neusgroet van de inheemse bevolking, de Maori’s.

De koning heeft dan bij de haka powhiri –ontvangstceremonie– de door de Maori’s neergeworpen speer al opgepakt om aan te geven dat hij met vreedzame bedoelingen op bezoek komt. Enige ervaring met de kleurrijke en indrukwekkende ceremonie heeft Willem-Alexander al, want bij zijn bezoek met Máxima –als prinselijk paar– werd hij op dezelfde wijze verwelkomd.

In Wellington is er onder meer aandacht voor filmproducent Park Road Post Production.

Kiwi

De Maori’s krijgen op de tweede dag aandacht in Christchurch, dat in 2011 ernstig door een aardbeving werd getroffen. De grond beeft er vaker; afgelopen februari nog.

Het koningspaar gaat naar een gemeenschapshuis (marae) van de Ngai Tahu Iwi, de grootste Maori-stam van het Zuidereiland. Er wordt gesproken over de duurzame en innovatieve landbouw van de Maori-edrijven.

In Christchurch staat ook een excursie naar het Willowbank Wildlife Reserve op het programma. In dit reservaat wordt een broedprogramma voor de bedreigde inheemse kiwi –loopvogels– uitgevoerd.

Ook heeft het koningspaar een ontmoeting met de Nederlandse gemeenschap. In Nieuw-Zeeland wonen zo’n 150.000 mensen met een Nederlandse achtergrond.

Het staatsbezoek wordt afgesloten in Auckland, waar vooral veel aandacht is voor de begeleidende economische missie. Met de meegereisde media wordt daar ook teruggekeken op de reis.

tekst redactie Koninklijk Huis

Anderhalve week geleden ontstond er ophef over het feit dat het regeringsvliegtuig zonder passagiers naar Australië gaat. Koning Willem-Alexander en koningin Máxima gaan met een lijnvlucht naar het land en gebruiken het regeringstoestel PH-KBX vervolgens voor de binnenlandse vluchten. Het invliegen van de Fokker 70 kost een kwart miljoen euro.

Volgens de Rijksvoorlichtingsdienst is er voor deze constructie gekozen vanwege de vele verplaatsingen tijdens het bezoek: „van Perth naar Canberra, naar Sydney, naar Brisbane. En van Brisbane naar Wellington, naar Christchurch, terug naar Wellington en naar Auckland. Het gebruikmaken van binnenlandse lijnvluchten is gezien het drukke programma en de vele verplaatsingen geen optie. De optie van inhuur van een toestel ter plaatse is zorgvuldig bekeken. Die kosten bleken vergelijkbaar met die van de inzet van het regeringstoestel, waarna om redenen van doelmatigheid en uitstraling vervolgens is gekozen voor inzet van het regeringstoestel.

Het regeringstoestel leent zich gezien zijn relatief beperkte bereik niet voor de heen- en terugreis (in meerdere etappes) van de delegatie voor het staatsbezoek naar Australië en Nieuw-Zeeland. Dat zou namelijk betekenen dat de delegatie, waarvan naast het koninklijk paar in totaal ook drie bewindspersonen deel uitmaken, rekening moet houden met circa 2,5 dag voor de heenreis en 2,5 dag voor de terugreis. Voor de heen- en terugreis maakt de delegatie daarom gebruik van lijnvluchten. Om die reden gaat het regeringstoestel vooruit met bagage.”

Bij de voorbereiding van staatsbezoeken wordt volgens de RVD vooraf altijd een afweging gemaakt waarbij kosten en doelmatigheid worden meegewogen. „Dat heeft er voor de staatsbezoeken aan Japan en Korea in 2014 bijvoorbeeld toe geleid dat niet is gekozen voor inzet van het regeringstoestel.”

Het is de bedoeling dat het vliegtuig medio volgend jaar wordt vervangen door een groter exemplaar dat langere afstanden kan afleggen. Bij eerdere staatsbezoeken ging het vliegtuig ook vooruit, met soms een deel van de hofhouding aan boord.

tekst redactie Koninklijk Huis

Van 24 oktober tot 5 november 1988 waren koningin Beatrix en prins Claus in Australië op staatsbezoek. Van 17 tot 21 maart 1992 bezochten ze Nieuw-Zeeland. Daar verbleven ze in Huka Lodge in Taupo op het Noordereiland. In hetzelfde onderkomen logeerden prins Willem-Alexander en prinses Máxima in 2002 tijdens hun huwelijksreis. In 2006 waren ze terug in Nieuw-Zeeland en bezochten ze ook Australië.

Als voorschot op hun volgende reis openden ze op 3 oktober dit jaar in het Aboriginal Art Museum (AAMU) in Utrecht de tentoonstelling ”Mapping Australia.” Aansluitend spraken ze met in Nederland wonende Australiërs, van balletdansers tot leden van de internationale VN-organisaties in Den Haag.

Tijdens de expositie was het tinnen bord van Dirk Hartog te zien dat aan Australië is uitgeleend. Het koningspaar liet zich door de restaurateur voorlichten over zijn aanpak.

Ophef over vliegtuig

Terug in bekend gebied