Het is zes uur in de morgen. In de collegezaal, direct boven de kruisgang van de kerk, zitten studenten en andere toehoorders opeengepakt in de banken en op de grond. Anderen staan. Het lijkt erop dat de mengeling van wetenschap en vroomheid die Luthers colleges typeert, aanslaat bij de jonge generatie.

De kritische Wittenberger hoogleraar prof. Andreas Bodenstein van Karlstadt komt binnen. Ook hij schaart zich bij de luisteraars. Niet veel later is daar prof. Maarten Luther zelf. De studenten willen opstaan maar de magere hoogleraar wappert met zijn handen en beduidt zijn publiek op die manier dat het mag blijven zitten. Geen poespas, lijkt hij te willen zeggen. Ik ben ook maar een mens. Monter loopt hij richting het spreekgestoelte. De studenten pakken de bijschrijfbijbels die Luther heeft laten ontwerpen, met extra veel ruimte tussen de regels, zodat zij daar aantekeningen kunnen maken. „Professor Luther wil dat we op de Bijbelteksten kauwen”, fluistert een student. „Net zolang tot de inhoud tevoorschijn komt.”

Met een heldere, doordringende stem begint de hoogleraar aan zijn hoorcollege over de Romeinenbrief. Zin voor zin en woord voor woord behandelt hij die. Gewoon vanuit de Bijbel en niet, zoals tot voor kort gebeurde, vanuit boeken over de Bijbel. Op zijn katheder ligt het Griekse Nieuwe Testament van Erasmus. Hij doceert op een vrolijke, ja soms zelfs grappige manier. Behalve wanneer de filosoof Aristoteles ter sprake komt, die volgens Luther de kerk met zijn denken voor de gek heeft gehouden. Dan verdonkert zijn gezicht. Beng! Studenten schrikken op. De professor slaat met zijn vlakke hand op de katheder om zijn woorden kracht bij te zetten. Als hij er maar tijd voor had zou hij Aristoteles, „deze toneelspeler die met zijn Griekse masker zo grondig de leiding in de kerk heeft genomen, willen ontlarven en heel de wereld zijn schande laten zien.” In de zaal kun je een speld horen vallen.

Zonde doen, stelt Luther met nadruk, betekent niet dat wij fouten máken maar dat wij fout zijn. Hij houdt zijn gehoor voor dat het begrip ”gerechtigheid Gods” uit Romeinen 1:17 niet betekent dat God gerechtigheid vráágt maar dat Hij die gerechtigheid schénkt.

„Professor Luther benadert de thema’s schuld en genade, God en mens heel anders dan anderen”, zegt een theologiestudent na afloop van het twee uur durende hoorcollege. De verbazing is hoorbaar in zijn stem. „Ik heb nog nooit zoiets gehoord. Iedereen heeft het erover.” Sommige studenten die hun naam liever niet in deze courant vermeld zien, vrezen dat de hoogleraar zichzelf in de nesten zal werken met zijn uitspraken. Zullen de theologische autoriteiten deze vreemde nieuwe theologie wel goedkeuren? Scholastieke doctoren zijn niet blij met Maarten Luther, zoveel is inmiddels wel duidelijk. Maar zijn studenten zijn dat des te meer.

Klik hier voor alle artikelen uit het thema Reformatie