In het bijzonder de Psalmen hebben zijn hart. Inmiddels is het derde deel verschenen van een commentaar op dit Bijbelboek. In ruim 400 pagina’s bespreekt hij de Psalmen 76 tot en met 110.

De hoofdstukken volgen een vast patroon. Eerst geeft hij een typering van de psalm als geheel en beschrijft hij de grote lijnen en achtergronden van de psalm. Interessant is het verband dat hij zoekt met de omringende psalmen. Dan volgt er een indeling van de psalm, meestal zonder argumentatie, en legt hij in detail de hele psalm uit.

Na deze uitleg volgt er een algemeen thema naar aanleiding van de psalm. Bijvoorbeeld bij Psalm 81 over profetische psalmen, bij Psalm 88 over de vraag of er in het Oude Testament sprake is van een dodenrijk zonder God, bij Psalm 103 over Jahweh als Vader. Hier krijgt de lezer mooie lijnen te zien naar heel het psalmboek en naar andere Bijbelboeken.

Ook is er altijd een paragraaf over lijnen van het Oude naar het Nieuwe Testament. Soms wat vergezocht, bijvoorbeeld als hij vanuit Psalm 76 een pleidooi voert voor het zingen van gezangen in de kerk. Maar meestal zijn de lijnen helder. Sommige psalmen worden geciteerd in het Nieuwe Testament, bij andere psalmen laat Douma zien hoe de thema’s ervan terugkomen in het Nieuwe Testament. De liefde, trouw en vrede waar Psalm 85 van spreekt, worden vervuld in Christus. De levenshouding waar Psalm 101 van zingt, wordt zichtbaar in Christus’ omwandeling op aarde.

Vervolgens komt de toepassing van de psalm naar vandaag de dag. Hier liggen mooie en soms verrassende lijnen naar onze tijd. Douma’s achtergrond als ethicus is goed te merken. De toepassingen liggen vaak meer op het terrein van de geloofspraktijk dan van de geloofsbeleving. Hij is zorgvuldig in het actualiseren en beseft goed dat je niet elke tekst zomaar kunt betrekken op onze samenleving. Ook heeft hij veel aandacht voor thema’s zoals zelfverrijking en fraude, vragen rond het lijden en Gods bedoeling daarmee, en alle vraagstukken rond religie en geweld.

Regelmatig gaat hij in op kwesties die in de kerk spelen. Bij Psalm 95 merkt hij op: „Wij zeggen graag dat God ons aanvaardt ”zoals we zijn”, zonder dat we door hebben hoe vreemd die uitspraak is. God aanvaardt ons namelijk niet zoals we zijn, maar zoals we in Christus mogen zijn.”

Het is bijzonder dat er een verklaring van het boek Psalmen in het Nederlands verschijnt. Dergelijke verklaringen zijn niet dikgezaaid en verschillende zijn nooit voltooid. Het is te hopen dat het prof. Douma gegeven mag zijn om dit grote werk te voltooien. Zijn verklaring heeft enerzijds een wetenschappelijk karakter, anderzijds is dit commentaar duidelijk gericht op heel de gemeente. Geïnteresseerde gemeenteleden, studenten en predikanten kunnen er veel uit halen.

De paragrafen over algemene thema’s, lijnen naar het Nieuwe Testament en vandaag de dag vond ik het boeiendst. Hiermee onderscheidt de auteur zich van anderen en voegt hij met dit commentaar ook echt iets toe aan de bestaande Bijbelverklaringen. Een paar tabellen en een register aan het eind van het boek maken het makkelijk om bepaalde thema’s terug te vinden.

Het boek is eenvoudig en netjes vormgegeven, gedrukt op stevig papier en van een harde kaft voorzien. En voor de prijs hoeft niemand het te laten liggen.

Boekgegevens

”Psalmen. Commentaar op Psalm 76-110”, dr. Jochem Douma; 
uitg. Brevier, Kampen, 2016; ISBN 978 94 915 8387 2; 414 blz.; € 29,95.