In bloemenland is de orchidee de onbetwiste winnaar van het afgelopen jaar. De potplant spant de kroon met een omzetstijging van 26 procent. De orchidee vormt echter een uitzondering. De kleinbloemige roos geeft de algemene trend in bloemenland beter weer: de opbrengst van deze ruikers daalde 22 procent.

De roos blijft overigens aan kop van het segment verkochte snijbloemen vanuit Nederland met een omzet van 223 miljoen euro, op de voet gevolgd door de chrysant met een omzet van ruim 200 miljoen. De tulp neemt met 92 miljoen de derde plaats in op het podium. In aantallen strijkt de chrysant met de eer, gevolgd door de roos en de tulp. Voor de tuin zijn de geranium en de viool onverminderd populair.

Het is lastig zakendoen in de bloemenhandel, zo bleek maandag tijdens de presentatie van de jaarcijfers van FloraHolland. Algemeen directeur J. P. Teelen wijst naar lagere marges als belangrijkste boosdoener. „Consumenten trekken minder snel de portemonnee, ondanks alle verhalen dat de economie aantrekt.”

Bouwmarkten en supermarktketens versterken de druk op de resultaten van de coöperatie met vestigingen in Naaldwijk, Rijnsburg, Bleiswijk, Venlo en Eelde. „Grootwinkelbedrijven kopen grote partijen en bedingen een scherpe prijs.”

De omzet van de marktleider -Bloemenveiling Aalsmeer bezet de tweede plaats- bleef in 2003 met 1,9 miljard euro nagenoeg gelijk aan 2002. Kostenbesparingen en hogere baten uit dochterbedrijven zorgden voor een verdubbeling van de winst tot 4,4 miljoen euro.

Ook dit jaar zal de omzet niet groeien, verwacht Teelen. „Tot afgelopen vrijdag lopen onze opbrengsten 3,4 procent achter op vorig jaar. We verwachten echter een minder extreme zomer dan vorig jaar, zodat een inhaalslag mogelijk is. Aan het einde van het jaar hopen we op de nullijn uit te komen.”

De cijfers doen vrezen voor de toekomst van Nederland als bloemenland. De tulpen van Frau Antje lijken op hun retour. „Onterecht”, aldus de mensen bij FloraHolland. De bloemenveilers verwachten juist een consumptiegroei van 3 procent per jaar op de langere termijn. „Bloemen en planten hebben een grote rol in het leven van mensen. Bij droevige en feestelijke gelegenheden verschijnen bloemen op het toneel. Wij spelen daarop in.”

Teelen roemt de concurrentiekracht van Nederland als basis voor een zonnige toekomst. „Ons land heeft alles in huis voor succesvol telen onder glas. Wij hebben de logistiek en zijn gevestigd te midden van de grootste markten. Ten slotte vragen klanten een compleet assortiment en dat kunnen wij bieden.”

De overheid vormt in het hele verhaal een onmisbare schakel. „De glastuinbouw beslaat 10.000 hectare. Onze activiteiten verdienen die oppervlakte. En we krijgen steeds meer ruimte, letterlijk en figuurlijk. We worden nu eindelijk met streep en uitroepteken genoemd in de nota’s van de regering.”

De toekomstige afzetgroei ligt vooral in Oost- en Zuid-Europa. „Door het wegvallen van grenzen kunnen we gemakkelijker bloemen en planten afzetten. We proberen consumenten te verleiden om onze producten te kopen door aantrekkelijke verpakking en een goed verkoopverhaal.”

In eigen land verandert er ook voldoende. FloraHolland verwacht een verdere schaalvergroting van bedrijven. „In 2015 verzorgen honderd snijbloemenbedrijven 50 procent van de productie. De telers van potplanten gaan nog een stapje verder. Met vijftig bedrijven verzorgen zij over tien jaar 60 procent van het aanbod op de veiling. Vroeger was veelal sprake van familiebedrijven, nu kennen we bijvoorbeeld bedrijven waar honderd mensen werkzaam zijn.”

Teelen verwacht dat sierteeltbedrijven zich nog meer zullen gaan concentreren in de zogeheten Greenports: het Zuid-Hollands Glasdistrict, de Bollenstreek, Venlo, Boskoop en Aalsmeer. „In deze Greenports komen productie, handel, kennis, logistiek en innovatie samen.”

Door alle schaalvergrotingen blijft de prijs van bloemen en planten onder druk staan, verwacht Teelen. „We blijven daarom scherp letten op de kosten. Vooral in de logistiek is veel te besparen als je bedenkt dat 30 procent van de klantenprijs opgaat aan logistiek.”

Ondanks alle veranderingen blijft één ding bij het oude: de veilingklok. FloraHolland investeert in Rijnsburg zelfs 50 miljoen euro om de klokveiling efficiënter te laten verlopen. „De markt ziet de klok als etalage voor het dagverse product. Daarbij garandeert dit mechanisme nog steeds de beste prijs.”