Peter Smit is sinds 2009 coördinator communicatie aan het Calvijn College, een scholengemeenschap op reformatorische grondslag met zeven vestigingen: Goes (3), Krabbendijke (2), Middelburg en Tholen. Het totaalaantal leerlingen bedraagt ruim 3000.

Zijn werk houdt meer in dan alleen de pers te woord staan, al is dat wel een wezenlijk onderdeel. Een van zijn taken is de communicatie naar binnen. Hij is onder meer verantwoordelijk voor Calvijn Contact, een blad voor de ouders van leerlingen van de school, het personeelsblad en de website.

Voor de contacten naar buiten verstuurt hij verder persberichten, bijvoorbeeld over de nieuwe vestiging in Goes (Stationspark), over debatwedstrijden of over een nieuw onderwijsproject.

Het gebeurt regelmatig dat media contact opnemen met de school. Zo vroeg het Nederlands Dagblad onlangs een aantal leerlingen te regelen voor een artikel over vmbo’ers. En zo nodigde Omroep Zeeland de voorzitter van het college van bestuur uit voor een gesprek met priester Antoine Bodar over bijzonder onderwijs.

Hebt u ook vervelende ervaringen met de pers?

„Hier niet. Vaak ben ik een doorgeefluik en verzorg ik afspraken van de pers met, bijvoorbeeld, een locatiedirecteur of het college van bestuur. Tijdens mijn vorige functie, bij de Bond tegen vloeken, was ik zelf woordvoerder. In die rol mocht ik in gesprek over het gebruik van Gods naam, bijvoorbeeld met Rutger Castricum van GeenStijl. Ik kan niet zeggen dat het een vervelende ervaring was, wel waren er confronterende momenten. Probeer zulke gesprekken te zien als een kans in plaats van een bedreiging.”

Wat is uw mening over de ophef op het Hoornbeeck College in Amersfoort aan het begin van het schoolseizoen, waar omroep BNN ineens in het gebouw stond?

„Het is in ieder geval leerzaam voor de toekomst, want iets dergelijks zou zomaar weer kunnen gebeuren. Het is van belang jezelf te blijven, authentiek te zijn. Leg een kernboodschap klaar over hete hangijzers en probeer compact je eigen boodschap te brengen. Het belangrijkste is dat je het in afhankelijkheid van de Heere doet. Hij wil rust en woorden geven op het moment dat het nodig is, dat heb ik bij de Bond tegen vloeken ervaren.”

Is het niet beter een gesprek te weigeren?

„Zeker niet, want dan kunnen de media een eigen draai aan het verhaal geven en dan wordt het eventuele beeld van een gesloten bastion alleen maar bevestigd. Het is het beste om open en transparant te zijn.”

„Tijd winnen bij een incident”

Tijd winnen zodat je eerst goed geïnformeerd bent, is waardevol om de pers goed te woord te staan. Dat vindt drs. W. de Kloe, lid van het college van bestuur van het Driestar College in Gouda, Leiden en Lekkerkerk. Hij is binnen het college belast met de communicatie naar buiten over onderwijs en identiteit.

De werkwijze van De Kloe wordt duidelijk aan de hand van een voorval op het Driestar College, net voor de zomervakantie. Tijdens een gymles hadden een paar leerlingen ruzie, waarbij over en weer klappen vielen. Een van hen zakte later in elkaar. Omdat niet duidelijk was of er verband bestond met het incidentje van een halfuur daarvoor, heeft de school onmiddellijk 1-1-2 gebeld.

„Op de een of andere manier is rond de melding het woord mishandeling gevallen, hoewel onterecht. Toen kwam de politie eropaf en in het kielzog daarvan de pers, waaronder een tv-ploeg”, zegt De Kloe.

Toen hij op zijn kamer gebeld werd om de pers te woord te staan, was tijd kopen het eerste wat hij deed. „Ik had even tijd nodig om met de betrokken mensen te spreken, zodat ik een goed beeld van de situatie kreeg. Daarna heb ik de informatie geordend en een korte notitie gemaakt als leidraad voor het gesprek. Daaraan heb ik me ook gehouden. Ik ben bijvoorbeeld niet ingegaan op vragen van de pers over de thuissituatie van de leerling of over wie er schuldig was. Mijn mededeling dat het om privacy ging en dat de politie de zaak in onderzoek had, was genoeg.”

Een tv-ploeg van omroep West stond bij de school te wachten en wilde graag iemand interviewen. „Toen ze hoorden dat het tien minuten zou duren voordat ik aanwezig kon zijn, hoefde het niet meer. Ik vond het niet netjes dat er ’s avonds op de tv gemeld werd dat ik geen commentaar wilde geven. Ik heb toen direct contact opgenomen met de tv-zender om het een en ander recht te zetten. Ik kreeg de gelegenheid om de volgende ochtend een toelichting te geven op de radio.”

De Kloes ervaring is dat de pers tevreden was met de verklaring van het moment, die zo actueel mogelijk was. Later liet hij een persbericht uitgaan met meer informatie en kwam er een update op de website van de school. „Uiteindelijk bleek het allemaal mee te vallen, maar dat weet je op zo’n moment ook niet.”

De woordvoerder trekt een aantal lessen uit het gebeurde. „Het is nodig de pers zo goed mogelijk te informeren. Daarvoor heb je zelf tijd nodig om goed geïnformeerd te worden. Vervolgens is het belangrijk je aan die verkregen informatie te houden en je niet te laten verleiden om allerlei andere dingen te vertellen.”

Wat zou u doen als er een tv-ploeg met minder fraaie bedoelingen de school binnenkomt?

„Dat zou zomaar kunnen gebeuren in deze tijd waarin men uit is op entertainment. Ik denk wel dat ik die ploeg binnen zou laten. Buiten laten staan is nogal wat. Dan kom je ook heel negatief in het nieuws. Je moet je er echter wel van bewust zijn dat er zomaar wat fout kan gaan in de beeldvorming, zowel voor je eigen school als voor de gezindte die je vertegenwoordigt. Ik heb grote bewondering voor bestuurder De Potter van het Hoornbeeck College, die BNN over de vloer kreeg. Zijn reactie was adequaat.”

Is mediatraining voor basisschooldirecteuren gewenst?

„Zeker, het is goed om erop voorbereid te zijn wat je moet doen als er zich een incident voordoet. Een mediatraining is daarvoor uitermate geschikt. Ik raad ook aan met het team een aantal basisafspraken te maken over de communicatie.”

„Altijd bereid tot verantwoording”

Alle scholen voor reformatorisch voortgezet onderwijs hebben een persoon aangesteld die communicatie verzorgt. De Vereniging voor Gereformeerd Schoolonderwijs (VGS), het kennis- en dienstencentrum voor het christelijk en reformatorisch onderwijs, heeft een netwerk opgezet, zodat de communicatiewerkers met elkaar contact hebben en up-to-date kunnen blijven, ook wat betreft het omgaan met de moderne media. Voorzitter van de werkgroep is drs. Gijsbert Vonk. Dr. ir. S. M. de Bruijn, adjunct-hoofdredacteur van deze krant, vervult een adviserende rol.

P. W. Moens, voorzitter van het college van bestuur van de VGS, zegt dat een open houding en vriendelijkheid belangrijk zijn bij het omgaan met de media. „De Bijbeltekst 1 Petrus 3:15 is leidend: „Zijt altijd bereid tot verantwoording aan een iegelijk, die u rekenschap afeist van de hoop die in u is, met zachtmoedigheid en vreze.” We hebben toch niets te verbergen?”

Moens vindt het van belang om snel te schakelen, zodat de juiste persoon in een mum van tijd kan reageren op vragen. „Daarvoor moeten goede afspraken gemaakt worden. Voor identiteitsgebonden zaken, zoals homoseksualiteit, kunnen scholen naar mij doorverwijzen.”

De bestuurder verwacht dat de belangstelling van de media voor het reformatorisch onderwijs zal toenemen, gezien de grote kloof die er bestaat tussen de huidige opvattingen in de samenleving en die binnen het reformatorisch onderwijs. „Daarop moeten we voorbereid zijn”, zegt hij. „We moeten open en eerlijk zijn, maar niet met ons laten sollen.”