Wittenberg (43) promoveerde vorige week in Amsterdam op een studie over de Heilige Geest in de Bijbelboeken Lukas en Handelingen. In zijn dissertatie ”The Holy Spirit in Luke-Acts. The Role of the Reader” belicht hij zijn onderwerp vanuit het perspectief van de lezer. Dat zijn feitelijk drie personen: de pinkstertheoloog Robert P. Menzies, de rooms-katholieke priester William S. Kurz en de evangelische (baptisten)theoloog Max M. B. Turner. Wittenberg is voorganger van een evangelische CAMA-gemeente in Amstelveen.

Robert Menzies ziet de Geest als de bron van kracht, kracht om te getuigen van het Evangelie. Naast bekering is een normatieve tweede ervaring met de Geest noodzakelijk om deze kracht tot getuigen te ontvangen. William Kurz, sympathisant van de charismatische beweging binnen 
de Rooms-Katholieke Kerk, stelt dat charismatische uitingen van de Heilige Geest bedoeld zijn tot opbouw van het persoonlijke geloof. Bij hem staan geestelijke groei en discipelschap centraal.

Max Turner, emeritus hoogleraar aan de London School of Theology, ziet geen bewijs in de Bijbel voor een normatieve tweede ervaring met de Geest. Hij typeert Jezus als de Geestvervulde Persoon Die het volk van God leidt in „een nieuwe exodus” naar een herstelde geloofsgemeenschap aan het einde der tijden.

Diversiteit

De meningen lopen volgens Wittenberg uiteen wanneer het gaat om theologische zaken zoals de relatie tussen de Heilige Geest en de waterdoop en de noodzaak van een tweede ervaring (naast bekering) van de Heilige Geest. Wittenberg zet zijn onderzoek op aan de hand van de rol van de lezer bij het interpreteren van Bijbelse teksten. „Er bestaat niet zoiets als een objectief lezen. 
Dat blijkt ook uit de verschillende visies op de doop met de Geest. Toch is er een bandbreedte en grens. Op grond daarvan kun je concluderen dat theologen vanuit hun eigen perspectief soms te veel in teksten lezen.”

Is de gedachte aan een bijzondere ervaring van de Geestesdoop nog gangbaar in pinksterkringen?

„Daar wordt zeker anders over gedacht dan vroeger. Ik ben gecharmeerd van de gezaghebbende pinkstertheoloog Gordon Fee. Hij verwerpt de traditionele pinksteropvatting van de Geestesdoop als een tweede bijzondere ervaring na de wedergeboorte. Toch is het standpunt van Robert Menzies nog gangbaar als je officiële websites raadpleegt van pinksterkerken en ook van de Verenigde Pinkster- en Evangeliegemeenten (VPE) in Nederland. Een tweede zegen wordt nog steeds geleerd – of het ook beleefd wordt is natuurlijk iets anders. Ik heb echter als voorganger in de gemeente te vaak de pastorale ongelukken gezien als mensen wachten op een tweede ervaring van de doop in de Geest die dan niet komt.”

Bent u na uw onderzoek de Bijbel anders gaan lezen?

„Ik heb gezien dat de visie van Lukas en Paulus op de Geest elkaar aanvullen. Lukas schrijft over de bekrachtiging van Jezus door de Geest, Handelingen gaat over de beweging van de gemeente naar buiten. In Handelingen gebeuren steeds nieuwe dingen, wonderen en profetieën. Die gaven houden niet op en gelden ook voor deze tijd. Maar dat alles is niet in strijd met wat Paulus leert over het verzoenend werk van de Geest. Paulus roept ook op vol van de Heilige Geest te zijn. Als je vol van Hem bent, is het automatische gevolg dat je Zijn getuige bent.”