Nederland beschikt over een leuk voorraadje goud. De Nederlandsche Bank (DNB) telt in totaal 612 ton aan goudstaven, met een gezamenlijke waarde van 23,4 miljard euro. Het grootste deel van de Nederlandse goudvoorraad ligt echter opgeslagen in New York.

De angst voor een Sovjet-invasie tijdens de Koude Oorlog heeft een rol gespeeld om het goud aan de andere kant van de oceaan op te slaan. De kluizen van de FED in New York –pakweg 25 meter onder het maaiveld, op de vijfde verdieping onder de grond– zijn bestand tegen aardschokken en aanvallen met atoombommen.

De Nederlandsche Bank bewaart in de kelder van het kantoor aan het Fredriksplein in Amsterdam een relatief bescheiden voorraadje: 189 ton goud, 14.166 goudstaven, totale waarde 7,2 miljard euro. Verder liggen er een dikke 300 miljoen bankbiljetten. DNB heeft behalve in Amsterdam en New York ook goud gestald in Londen (ruim 18 procent) en Ottawa (bijna 20 procent).

Bunker

De huidige schatkamer van de DNB in Amsterdam is vrijwel ontoegankelijk. De twee verdiepingen tellende bunker van zwaar gewapend beton ligt op een diepte van 12 tot 15 meter onder de grond. Bovenste etage de biljetten, onderste etage de goudstaven. Alles achter slot en grendel. De dikste kluisdeur –met cijfersloten– is meer dan een halve meter dik. De gouden staven –elk 12,5 kilo– liggen in houten schappen.

DNB is van plan het hoofdkantoor in Amsterdam te renoveren. Pand en kluis dateren alweer uit 1968. Bij de grondige renovatie moeten de goudkluis en bankbiljettenactiviteiten het veld ruimen. Beide vergen namelijk zeer strenge veiligheidsmaatregelen. Een argeloze bezoeker van DNB wordt zo ongeveer als potentiële terrorist behandeld.

Voor de beveiliging van het gebouw geldt permanent terreurdreiging niveau 4. In het bankcomplex staan gewapende marechaussees paraat. Alle bezoekers moeten zich onderwerpen aan paspoortcontrole en fouillering door beveiligers. Geen jas of tas komt binnen zonder de röntgenscanner te zijn gepasseerd.

De onvriendelijke uitstraling en de zware beveiliging staan de toegankelijkheid van het bankgebouw voor medewerkers en bezoekers steeds meer in de weg, meldt een DNB-woordvoerder. Ook het waardetransport –van en naar de bank– door het drukke centrum van Amsterdam is redelijk complex.

De centrale bank verhuist daarom z’n geld en goed begin 2022 naar een zogeheten Cash Center op Camp New Amsterdam in Soesterberg. De Nederlandsche Bank en het ministerie van Defensie werken nauw samen bij de nieuwbouw op de legerbasis. Het ontwerp en de bouw zijn echter staatsgeheim.

Beveiliging

De veiligheidsmaatregelen op de legerbasis zullen zeker niet onderdoen voor Amsterdam. In Soesterberg is de beveiliging iets eenvoudiger. Op de basis zitten al eenheden van de Koninklijke Marechaussee. De marechaussee vervult in Nederland een belangrijke rol bij de beveiliging van waardetransporten van de bank.

In het Cash Center komt verder een Nationaal Analysecentrum tegen valsemunterij en een Europees Testcentrum voor onderzoek naar duurzaam gebruik van bankbiljetten. Het Cash Centre krijgt de verantwoordelijkheid voor het sorteren en distribueren van bankbiljetten.

Het is niet de eerste keer dat DNB met goudstaven schuift. Eind 2014 heeft DNB –in het diepste geheim– nog 122,5 ton goud van New York verscheept naar Amsterdam om de goudvoorraden wat evenwichtiger te spreiden over verschillende locaties.

Het publiek blijft welkom bij DNB in Amsterdam. Om oude guldenbiljetten om te wisselen voor euro’s of om beschadigde eurobiljetten in te leveren bijvoorbeeld. De ontvangst zal ongetwijfeld een stukje klantvriendelijker verlopen.