De commissie heeft onderzoek verricht naar de afkalving van normen en waarden in de Edese samenleving. Volgens de werkgroep irriteren Edenaren zich voornamelijk aan zaken als wangedrag in het verkeer, rommel, overlast en geweld. Een fundamentele aanpak moet daarin verbetering brengen.

De commissie doet slechts een paar handreikingen. Zo moeten hondeneigenaren bij het uitlaten een hondenpoepschepje meenemen. Ook steunt de commissie gezamenlijke projecten van autochtonen en allochtonen. Maar de communicatie zal het grootste werk moeten doen. „De overheid kan alleen de wettelijke normen hanteren”, vindt B. de Vries (CDA), voorzitter van de commissie. „De rest maakt de samenleving zelf.” De grote waarde van het rapport ligt volgens hem in het feit dat alles nu duidelijk in kaart is gebracht.

Wat er nu precies gedaan moet worden, is onduidelijk. De gemeente wil zo snel mogelijk met een actieplan komen. De gemeenteraad moet daarover beslissen, maar ook burgers kunnen ideeën aandragen. Volgens burgemeester R. Robbertsen ligt er een taak voor kerken en moskeeën om invloed uit te oefenen op burgers. Ook van het wijkbeheer verwacht hij veel. „Mensen moeten zaken melden. Als we er niets van weten, kunnen we er ook niets aan doen.”

Er komen geen tien Edese regels naar Gouds voorbeeld. De commissie ziet ook weinig in publicitaire acties. Robbertsen meent dat de overheid vooral consequent moet zijn en zich op de handhaving moet richten. „Als er bij een 30-kilometerzone niet gecontroleerd wordt, moet dat bordje weg”, vindt Robbertsen.

Opvallend is dat ruw taalgebruik en vloeken in het rapport nauwelijks aandacht krijgt. Dat was wel de basis voor de totstandkoming van de commissie. In oktober 2002 probeerde de SGP een vloekverbod in Ede van de grond te krijgen. Dat lukte niet, wel stemde de raad voor een commissie die de afkalving van de normen en waarden moest tegengaan. SGP-fractievoorzitter L. Kisteman vindt dat er behartigenswaardige dingen in het rapport staan. „Het gaat echter niet uit van onze doelstellingen. Als we over de Tien Geboden beginnen, hebben de anderen zoiets van: Moet dat nou?’’ Dinsdag houdt de partij een eigen debat in Harskamp over normen en waarden.

Of er daadwerkelijk iets van de actiepunten uit het rapport uitgevoerd kan worden, is nog maar de vraag. Robbertsen meldde dat Ede mogelijk binnenkort een bezuinigingsronde van enkele miljoenen wacht. „Dat maakt de financiële afweging hiervoor extra moeilijk.’’ Volgens De Vries kunnen grote delen van het rapport sowieso al uitgevoerd worden. „Veel actiepunten kosten helemaal niets, of er is al geld voor uitgetrokken, zoals bijvoorbeeld bij het wijkbeheer.”