Dat zegt directeur ir. H. Bergmans van de Nuclear Research and consultancy Group (NRG), de exploitant van de reactor. Op aandringen van minister Pronk (VROM) ging de reactor maandag dicht voor een onderzoek naar de veiligheidscultuur binnen het bedrijf. Ook bekijkt een onderzoeksteam of een scheurtje in het reactorvat groter is geworden.

Directeur Bergmans heeft het lek al boven: de technische specificaties waaraan de reactormanager zich heeft te houden, komen niet overeen met de werkinstructies voor de operators. Dit leidt tot discussies op de werkvloer en vragen over de veiligheid, erkent de directeur.

De 36 operators die in de reactor werken, zijn gebonden aan de zogenoemde bedrijfsvoorschriften. Die zijn een praktische vertaling van de technische specificaties die bij de vergunning horen. De richtlijnen in de bedrijfsvoorschriften zijn strenger dan die in de vergunning, maar bevatten een marge waarbinnen de operators de richtlijnen mogen ’overtreden’. Deze marge geeft de operators „de ruimte om fouten te maken zonder dat de veiligheid erdoor in gevaar komt”, aldus Bergmans.

Problemen ontstaan als er iets gebeurt dat fout is volgens het protocol voor operators, maar is toegestaan in de specificaties van de vergunning waarmee de manager werkt. Bergmans: „Dan gaan mensen zich afvragen of het allemaal wel veilig is wat ze doen.”

Ook staan er fouten in de documenten. Zo zijn de bedrijfsvoorschriften op ten minste één punt soepeler dan de technische specificaties, terwijl dat andersom moet zijn. Bergmans steekt hierover de hand in eigen boezem. „We zijn niet alert genoeg geweest op eenduidigheid in de instructies.”

De aanvraag van een nieuwe vergunning slokte alle aandacht op van de directie. Als deze vergunning binnen is, kan de reactor over een paar jaar overschakelen van hoog- op laagverrijkt uranium.

In de tussentijd zijn en worden er maatregelen genomen om de veiligheidscultuur te verbeteren. Bergmans heeft alvast het initiatief genomen voor een extra commissie met externe deskundigen die toezicht houdt op de veiligheid, naast de interne commissies die hiervoor al bestaan.

Klokkenluider P. Schaap betreurt de stillegging van de kernreactor in Petten. Wel beschouwt hij alle toestanden eromheen als erkenning van zijn gelijk. Als het aan hem ligt, meldt hij zich binnenkort weer bij zijn werkgever, de Nuclear Research and consultancy Group (NRG). Dat stelt zijn advocaat, mr. A. Koster, die Schaap maandag bijstond tijdens een kort geding waarin de klokkenluider zijn baan terugeist.

Schaap werd zo’n drie maanden geleden uit zijn functie gezet toen hij misstanden rond de reactor meldde bij de Kern Fysische Dienst. Hij maakte openbaar dat de NRG, de exploitant van de reactor, het niet zo nauw nam met de veiligheid rond de hogefluxreactor. Ook bracht hij naar buiten dat de werksfeer binnen de NRG ernstig was verziekt.

De NRG heeft altijd volgehouden dat de man uit zijn functie is gezet omdat zijn manier van handelen in strijd was met de richtlijnen en procedures. Vooral het feit dat de werknemer zelf de publiciteit opzocht, is hem zwaar aangerekend. Volgens de NRG deed hij dat om betere arbeidsvoorwaarden af te dwingen. Raadsman A. Koster stelt dat het Schaap daar niet om te doen was. „Het ging hem om de veiligheid. Zijn lief en leed liggen in de kernreactor. Hij heeft daar 22 jaar gewerkt en zou daar bij wijze van spreken zelfs willen sterven. Maar dan niet door radioactieve straling, maar door andere oorzaken.”