Wat is een vondelingenkamer?

Een vondelingenkamer is bedoeld voor ongewenst zwangere vrouwen die hun zwangerschap om wat voor reden ook verborgen willen houden. Zij kunnen er hun kind op zo’n manier achterlaten dat het na de bevalling niet verstoken blijft van hulp en overlijdt. Aankloppen vóór de bevalling kan ook, zodat het kind in elk geval onder toeziend oog van een verloskundige of gynaecoloog ter wereld komt.

Wat was de bedoeling van de hoorzitting?

De Tweede Kamer wil weten of er rond de vondelingenkamers aanvullende wet- of regelgeving nodig is. Juridisch gezien functioneren ze namelijk een beetje in een vacuüm. Zo heeft Nederland vanwege het VN-Kinderrechtenverdrag de plicht erop toe te zien dat elk kind aan de weet kan komen van wie het afstamt. Ten aanzien van kinderen die in een vondelingenkamer zijn geboren kan de overheid dat niet waarmaken. Sommige moeders bevallen daar anoniem, zonder dat hun gegevens worden geregistreerd.

Én, wat kwam er uit het gesprek?

Één organisatie, Defense for Children, nam krachtig stelling tegen organisaties die anoniem bevallen faciliteren en wil vondelingenkamers verbieden. Alle andere sprekers probeerden aansluiting te zoeken bij een advies dat de Raad voor Strafrechttoepassing en Jeugdbescherming (RSJ) in juni 2014 presenteerde op verzoek van het ministerie van Veiligheid en Justitie. Daarin wordt voorgesteld de vondelingenkamers vooralsnog te gedogen. Hoe men het ook wendt of keert, voor een bepaalde categorie vrouwen zijn ze een laatste redmiddel, en strafrechtelijk optreden tegen de goedbedoelende initiatiefnemers is eigenlijk niet opportuun, aldus de RSJ. Ook de Kinderombudsman en het openbaar ministerie zien ruimte voor die benadering, zo bleek woensdag.

Voorlopig verandert er dus niets?

Er zou volgens veel Kamerfracties veel gewonnen zijn als het mogelijk wordt dat ongewenst zwangere vrouwen in de toekomst vertrouwelijk onder een pseudoniem kunnen bevallen. Dan hoeven ze namelijk niet meer uit te wijken naar bijvoorbeeld een vondelingenkamer, maar kunnen ze ook in een ziekenhuis terecht. Nodig daarvoor is een wettelijke regeling, waarbij de naam van de moeder niet geregistreerd wordt op de geboorteakte van het kind en ook niet in de Basisregistratie Personen (BRP), maar wel wordt doorgegeven aan een centraal orgaan. Gedacht wordt aan de Stichting donorgegevens kunstmatige bevruchting (SDKB) die de donorgegevens bewaart.

Is een als vondeling achtergelaten kind 16 jaar dan kan het daar de persoonsgegevens van zijn moeder opvragen. Ook de hulpinstanties Fiom en Siriz die aan de expertmeeting meededen, zijn voorstander van zo’n regeling.

De twee voerden nog iets aan: als de Kamer wil voorkomen dat ongewenst zwangere vrouwen moeten uitwijken naar een vondelingenkamer moet zij zorgen voor structurele financiering voor deze organisaties. Door de recente overheveling van rijkstaken krijgen ongewenst zwangere vrouwen nu in de ene gemeente veel meer voorlichting, hulp en begeleiding dan in de andere, en dat moet anders, vinden Siriz en Fiom. Of dat pleidooi wordt opgepakt, is nog niet duidelijk. Helder lijkt wel dat het huidige gedoogbeleid rond de vondelingenkamer voorlopig wordt voorgezet.

Hoeveel vondelingenkamers zijn er inmiddels in Nederland?

Volgens de website van stichting Beschermde Wieg die vondelingenkamers Beschermde Wiegkamers noemt zijn het er vijf. Deze bevinden zich in Groningen, Middelbrug, Oudenbosch, Papendrecht en Zwolle (in het Isala Ziekenhuis).