Heeft Iran iets te verbergen?
Het was maar een klein berichtje, begin deze week. Veel media pikten het niet eens op. Iran plaatste een batterij luchtdoelraketten bij zijn nucleaire installaties in Fordow, in de buurt van de voor sjiieten heilige stad Qom.
Het ging om raketten van het type S-300, geleverd door Rusland en in Iran als onderdeel van het Bavar-373-raketschild ingezet. De wapens zijn in staat al vanaf grote afstand vliegtuigen, kruisvluchtwapens en zelfs ballistische raketten uit de lucht te schieten.
Hoewel de levering door Rusland al jaren geleden was overeengekomen, kon het luchtverdedigingssysteem nog steeds niet in gebruik worden genomen. Sinds de Verenigde Naties in 2010 zwaardere sancties tegen Iran hadden afgekondigd wegens zijn nucleaire programma, schortte Moskou de overdracht van essentiële onderdelen van het oorlogstuig op.
Nadat er vorig jaar een overeenkomst met Iran werd gesloten over inperking van zijn nucleaire programma, zette Rusland de wapendeal definitief door. Inmiddels zijn de eerste S-300-systemen volledig operationeel.
Opvallend genoeg plaatste Iran de allereerste S-300-batterijen bij de nucleaire faciliteiten in Fordow. Daar bevindt zich, diep in een bergwand, een geheime opwerkingsfabriek. Lange tijd werd de Islamitische Republiek ervan verdacht juist in Fordow te werken aan de ontwikkeling van atoomwapens. Zowel de Verenigde Staten als Israël dreigde herhaaldelijk de nucleaire installaties van Iran aan te vallen.
Tot er vorig jaar een akkoord met Teheran werd gesloten. Iran beloofde de verrijking van uranium substantieel te verminderen en inspecties door buitenlandse deskundigen toe te staan. In ruil daarvoor werden de internationale sancties tegen Iran geleidelijk aan opgeheven.
In Israël is van meet af aan sceptisch op de deal met Iran gereageerd. De Israëlische premier Netanyahu heeft de wereld keer op keer gewaarschuwd voor de nucleaire ambities van Teheran. Ook na het atoomakkoord van vorig jaar is Jeruzalem er nog niet van overtuigd dat Iran niet meer aan de ontwikkeling van kernwapens werkt.
Nu Iran luchtdoelraketten bij een van zijn meest geheime en omstreden atoominstallaties heeft geplaatst, voedt dat opnieuw de vrees dat het land iets te verbergen heeft. Als de ondergrondse faciliteiten in Fordow werkelijk voor vreedzame doeleinden worden gebruikt, lijkt er weinig noodzaak om ze met geavanceerde wapens te beschermen.
Het is een dooddoener om te zeggen dat de tijd zal leren wat de werkelijke bedoelingen van Iran zijn. Toch zit er op dit moment weinig anders op.
Het enige afdoende middel zijn grondige internationale inspecties. Die zijn tot nu toe onvoldoende uit de verf gekomen en hebben vooral op Iraanse voorwaarden plaats. In een toegevoegd protocol bij het atoomakkoord van vorig jaar is bepaald dat Iran „meer toegang” zal verschaffen tot informatie over en locaties van nucleaire installaties om „meer inzicht” te geven in de vreedzame bedoelingen van het atoomprogramma. Meer toegang en inzicht zijn nog steeds niet volledig.
