De conferentie wordt mede gedragen door de World Reformed Fellowship. Behalve de hoofdsprekers zijn mensen uit allerlei landen in Europa uitgenodigd om kort te vertellen wat de Hervorming voor hun land heeft betekend.

In zijn openingswoord merkte de voorzitter van FEET, prof. Pierre Berthoud (Aix-en-Provence), op dat de reformatorischen in Frankrijk na 1585 de historische fout gemaakt hebben dat ze in hun conflict met de Rooms-Katholieke Kerk nauw gingen samenwerken met de humanisten. Zijns inziens is dat bondgenootschap de wortel van het verval van de Franse gereformeerde kerken, dat nog steeds doorgaat en onder meer uiting vond in het aanvaarden van het huwelijk tussen mensen van hetzelfde geslacht in 2015. Berthoud is er ook van overtuigd dat zijn land –en heel Europa– alleen een antwoord kan vinden op de islam, wanneer het terugkeert tot het christelijk geloof.

Schuld en schaamte

Prof. Christoph Raedel (Giessen), voorzitter van de Duitse tak van FEET, sprak over het thema ”Schuld, schaamte en vergeving in het licht van de reformatorische theologie”. Hij stelde vast dat de moderne Europese cultuur geen objectieve waarden en normen meer kent waaraan een mens zich zou moeten houden. In plaats daarvan is de politieke correctheid gekomen: je doet wat je omgeving van je verwacht. Dit verandert echter regelmatig en dat leidt tot onzekerheid. Op dit moment behoor je in Duitsland je kind een liter water mee te geven naar school – ouders die dat niet doen, worden erop aangekeken.

De grootste behoefte van de moderne mens is erkenning. Dat is op zich geen verkeerde behoefte, maar wel door de zonde aangetast. Aangezien men niet in God gelooft, verwacht men bevestiging van elkaar en dat werkt niet, zeker niet bij gebrek aan absolute normen.

Aan de hand van Romeinen 8 liet Raedel vervolgens de oplossing van het probleem zien: God geeft niet alleen verlossing van zonde, zei hij, maar neemt ons ook aan als Zijn kinderen. De wet in het binnenste van de moderne mens drijft ons ertoe erkenning van mensen te zoeken, maar deze fixatie bereikt haar doel niet. Het Evangelie volgens Romeinen 8 zegt dat bij allen die in Christus zijn de Heilige Geest de kracht breekt van deze behoefte aan menselijke erkenning. Wie „in Christus” is, wie Gods aanvaarding van de zondaar ervaart, is niet meer afhankelijk van de aanvaarding door mensen. Voor Paulus betekent dit nieuwe leven vrij van schuldgevoel niet dat de zonde als opstand tegen God minder problematisch is. Maar in Christus ontvangt de mens datgene wat alleen God bezat: aan de eis van de wet is voldaan (Romeinen 8:4). Het was Maarten Luther die de eenheid van de mens met God opnieuw naar voren bracht: „Christus verdiende niet alleen genade voor ons, maar ook de gave van de Heilige Geest. God ziet ons als rechtvaardig in Christus. Wij ontvangen niet alleen vergeving, maar ook het vermogen om niet meer te zondigen. En als vergeven zondaren erkennen wij in elkaar datgene wat anderen niet zien, namelijk dat wij schepsels van God zijn. Calvijn voegde daaraan toe dat wat Christus van nature bezit, wij ontvangen als resultaat van onze adoptie door God: wij worden kind van God en steeds meer gelijk aan Hem. Zo kunnen wij goede daden doen die God bevallen. Onze adoptie door God geeft ons een beter zelfbeeld en maakt een einde aan ons schaamtegevoel. Er is geen reden om ons te schamen omdat God ons „Zijn kinderen” noemt en we er bij Hem zeker bij horen. Wij steken niet onszelf omhoog, maar we aanvaarden wat God over ons uitspreekt.”

Wij zijn door God geschapen, aldus Raedel in aansluiting bij C. S. Lewis, met het oog op aanvaarding die het aardse met het hemelse verbindt. „Gods heerlijkheid wordt deel van ons leven.”

Spanje

Als ‘vertegenwoordiger’ van Spanje legde José de Segovia uit dat zijn land nooit een Reformatie heeft meegemaakt. Veel mensen hadden weliswaar sympathie voor Luther en diens boeken werden vertaald, maar er kwam geen vernieuwing van de kerk tot stand. De voornaamste oorzaak was waarschijnlijk dat mogelijke leiders te veel individualisten waren.

Vanuit Italië vertelde dr. Leonardo de Chirico iets dergelijks: Het Concilie van Trente hield hier elke verandering in de kerk tegen; er kwam een Contrareformatie zonder dat er een Reformatie was geweest. Nog altijd is Italië volgens hem in de ban van de Rooms-Katholieke Kerk, die ook nog altijd aflaten verkoopt.

De auteur is docent Nieuwe Testament en hoofd onderwijs aan Spurgeon’s College in Londen.