Internet is bijna net zo onmisbaar als gas, water en licht. Dat vindt niet alleen 74 procent van de tieners, maar ook 71 procent van de babyboomers. Hoewel jongeren vooroplopen, blijken ouderen ook massaal online actief te zijn. Opa’s en oma’s volgen via Facebook in groten getale hun nageslacht, evenals ouders hun kinderen. Zo blijkt uit een onderzoek van Ruigrok Netpanel: ”What’s happening online in 2016”. We delen de mooie plaatjes van ons leven, maar zijn we ook bereid om werkelijk transparant te zijn?

De onderzoekers van Ruigrok Netpanel monitoren sinds negen jaar het onlinegedrag van jongeren en ouderen. Over de huidige digitieners (14-20 jaar) geven zij het volgende aan: „Zij zijn geboren in een digitale wereld, een wereld waarin zij eerder wisten hoe ze moesten swipen dan hoe ze moesten praten. Op het gebied van social media zijn de Digitieners trendsetters, kanalen die hun ouders en opa’s en oma’s nog niet ontdekt hebben zijn hip and happening. Maar zodra volwassenen toetreden in door jongeren geadopteerde social media, doen ze de dingen die ze echt belangrijk vinden om met hun vrienden te delen, lekker weer ergens anders.”

Sociaal verkeer

Hoewel ouders hun kinderen online volgen, via bijvoorbeeld Facebook, blijken jongeren in werkelijkheid hun echte leven te delen op platforms zoals Instagram en Snapchat. Op Facebook geef je een visitekaartje af, maar op Snapchat deel je de foto’s die er echt toe doen. Met als voordeel: ze zijn binnen 24 uur weer verwijderd. Je onlinegeschiedenis begint en eindigt daar vandaag.

De smartphone is voor digitieners de meest gebruikte internettoegang. Het apparaat vormt een deur naar de onlinewereld, die zij volcontinu op zak dragen. Muziek luistert 86 procent via de smartphone, terwijl 54 procent online televisie en films kijkt. Gemiddeld bevinden jongeren zich op vijf socialemediakanalen, waarvan ze er drie intensief gebruiken voor sociaal verkeer. Van de tieners communiceert 93 procent via WhatsApp, 64 procent via Snapchat en 72 procent op Instagram. Facebook wordt vooral gebruikt om verveling tegen te gaan, slechts 11 procent is echt enthousiast over dit netwerk.

Doelgericht gebruik

Zoals je bij de kapper een ander gesprek voert dan tijdens een ontmoeting met een goede vriend, zo kiezen jongeren bewust voor communicatie die past bij een bepaald netwerk. Op Facebook deel je foto’s die ”familieproof” zijn, oma moet er immers ook om kunnen glimlachen.

WhatsApp is echt privé, voor alles wat niet openlijk wordt besproken. Over YouTube geven digitieners aan dat hun gebruik ervan vooral op vermaak gericht is. En natuurlijk voor het luisteren van muziek, altijd en overal. Instagram is de plaats waar je likes verzamelt, een belangrijke graadmeter voor je populariteit. Lifestylepagina’s doet het ook goed op dit platform.

En dan is er ten slotte Snapchat. Daar deel je je ware identiteit, alleen voor beste vrienden. Hier deel je gekke bekken, maar ook heel persoonlijke foto’s. Soms heel intiem. Het voordeel is dat niets wordt opgeslagen. Tenzij je een app hebt om die functie te omzeilen.

Bewust delen

Blijkbaar denken jongeren er goed over na wat ze met wie delen. Dit herken ik uit gesprekken met tieners en gastlessen. Digitieners weten heel goed waar ze mee bezig zijn en kennen de groepscodes. Daarbij hebben ze online diverse werelden, die los van elkaar om specifiek gedrag vragen. Ze houden zich aan de do’s en don’ts, en grijnzen onderling over de jongeren die de code niet snappen. Wat dat betreft is het net de echte wereld.

Wees als ouders niet al te goedgelovig als je denkt alles te weten. Zo sprak ik recent een vader die ontdekte dat zijn zoon twee profielen naast elkaar gebruikte. Het ene was ”ouderproof”, het andere niet. Ook daarin is er niets veranderd ten opzichte van vroeger. Want deelden wij wel al onze activiteiten met het thuisfront? Hoewel, als er vertrouwen was, dan durfde je ook iets op te biechten. Soms, zomaar. Omdat het opluchtte.

Accountability

Veel onlinegedrag gaat over koetjes en kalfjes, het delen van de gewone dingen van het leven. Een ander deel blijft echter veelal onder de oppervlakte. Doordat het zich op een platform buiten beeld afspeelt, of doordat het simpelweg het daglicht niet kan verdragen.

Een belangrijke sleutel rond gewetensvol onlinegedrag is transparantie. Amerikanen zijn hier al jaren mee bezig, via accountabilitysoftware, zoals Covenant Eyes. In Nederland zijn we wat besmuikter. We delen niet graag onszelf, de behoefte aan privacy lijkt hier wat sterker ontwikkeld.

Nu opnieuw uit onderzoek blijkt dat tieners online vooropgaan en volwassenen langzaam volgen, dienen laatstgenoemden wellicht een stap vooruit te zetten. Heb de moed om als ouder accountabilitysoftware te installeren. Opvoeden is eerst en vooral voorleven. Zodat het online delen van het eigen gedrag, juist dat wat zich onder de oppervlakte bevindt, een gewoonte wordt. Niet met de hele wereld, maar alleen met die ene persoon die je echt vertrouwt. Je echtgenoot bijvoorbeeld. Want de wereld veranderen, dat begint bij jezelf.

De auteur is programmamanager bij Yona.