Het is voor de tweede keer dat de Amerikaanse Sixteenth Century Society and Conference (SCSC) in Europa plaatsheeft. De eerste keer was in Genève, in 2009, het jaar van de Calvijnherdenking. Deze keer is Brugge de plek waar het jaarlijkse congres wordt gehouden.

Rondlopen in een van de mooiste middeleeuwse steden van Europa is vooral voor de Amerikanen een ervaring. Het woord ”awesome” is niet van de lucht.

Het lijkt op het eerste gezicht een heerlijke vakantie voor wetenschappers die zich gewoonlijk bezighouden met de periode van de zogenoemde ”Early modern history”. Het gaat dan om dat deel van de westerse geschiedenis –van halverwege de 15e eeuw tot in de 17e eeuw– dat cruciaal is geweest als periode tussen de middeleeuwen en de moderne tijd.

Het Amerikaanse tijdschrift Sixteenth Century Journal (SCJ) is de verbindende schakel tussen tal van historische instellingen en genootschappen, die elkaar ieder jaar ontmoeten om de resultaten van hun onderzoek met elkaar te delen. De deelnemers zijn vooral academici die bij onderwijs en onderzoek betrokken zijn, meestal de toonaangevende en gezaghebbende specialisten op hun terrein.

Erasmus

Het congres in Brugge is voor SCSC het grootste ooit. Doordat het in Europa plaatsvindt, zijn er ook velen aanwezig uit het werelddeel waar de meeste onderwerpen van historisch onderzoek zich hebben afgespeeld. Uiteraard ontbreken ook de Nederlanders niet, en in tal van presentaties en papers komen allerlei Nederlandse thema’s aan de orde.

Vaak zijn het specialistische deelstudies die slechts een enkeling interesseren. Soms komen er ook grotere onderwerpen langs. Dat het jaar 2016 een gedenkjaar is van een zeer belangrijke historische gebeurtenis, is de organisatie niet ontgaan. In 1516 publiceerde de bekende humanist Erasmus zijn tekstkritische editie van het Nieuwe Testament, het ”Novum Instrumentum”. Deze uitgave van de grondtekst van het Nieuwe Testament is van onschatbare waarde geweest voor Bijbelvertalingen en Bijbelstudie in de tijd van de Reformatie. De uitgave is onder andere de tekst geweest die de Statenvertalers voor het Nieuwe Testament gebruikten, en nog steeds zijn er mensen die deze zogeheten Textus Receptus een welhaast canoniek karakter toeschrijven. Er werd door diverse deelnemers voor gepleit om de betekenis van de humanistische renaissance voor de Reformatie van Luther en de zijnen meer krediet te geven dan tot nog toe gebeurt.

Een conferentie als deze kent geen verbindend thema. Het lijkt veel op een grote markt waar iedereen zijn eigen kraampje heeft, en waar men zoveel mogelijk aandacht wil trekken voor de waar die men te bieden heeft. Het is haast niet voor te stellen dat er in drie dagen tijd in totaal 320 presentaties, rondetafelgesprekken en workshops worden gehouden, waarbij bij elke activiteit meestal drie presentaties worden gegeven. Deelnemers moeten vier keer per dag een keuze maken uit een kleine dertig parallelle sessies.

In totaal zijn er vijf congreslocaties, in hotels en in de prachtige gebouwen van het Provinciale Hof. Dat betekent dat er ook veel ‘wandelgangen’ zijn, waar de onderzoekers elkaar kunnen ontmoeten.

De deelnemers wandelen dezer dagen door Brugge, de stad die wel één groot openluchtmuseum lijkt te zijn van de geschiedenis waarmee de historici zich dagelijks professioneel bezighouden.

Dr. M. A. van den Berg doet verslag van de jaarlijkse bijeenkomst van de Sixteenth Century Society and Conference (SCSC), die dit jaar van 18 tot en met 20 augustus in Brugge wordt gehouden. Morgen het tweede deel.