In het Belgische Leuven heeft deze week een internationale vijfdaagse conferentie van theologen en filosofen plaats, georganiseerd door de Stichting voor Christelijke Filosofie en de Evangelische Theologische Faculteit (ETF) in Leuven. De deelnemers, die voor het grootste deel werkzaam zijn aan universiteiten en hogescholen, denken na over ”Het christendom en de toekomst van onze samenlevingen.” Ze zijn afkomstig uit 21 landen.

Prof. Northcott, werkzaam aan de universiteit van Edinburgh, sprak dinsdag over ”Het christendom en de zorg voor de schepping”. In een presentatie liet hij zien welke grote veranderingen er op de aarde plaatsvinden, in het klimaat en in de biosfeer. Deze veranderingen zijn voor een groot deel veroorzaakt door menselijke activiteiten, maar beïnvloeden op hun beurt ook de menselijke samenlevingen. Zo ontstaat er sociale onrust omdat de oogsten tegenvallen door toenemende droogte en het voedsel duurder wordt.

De seculiere klimaatwetenschap, betoogde prof. Northcott, heeft geen antwoord op deze veranderingen en kan daarom alleen pessimisme en ontkenning veroorzaken. „Christenen daarentegen mogen deze ontwikkelingen zien in het kader van de tekenen der tijden en daarom hopen op de verlossing van de mens en van de aarde, zoals in Romeinen 8 staat.”

De hoogleraar ging ook in op de theologische achtergronden en consequenties van de veranderingen in het leefmilieu van de mens. „God antwoordt op het verbreken van Zijn verbond en de zonden van leiders en onderdanen door oordelen in de natuur. Als de rijken profiteren van de armen, ook door de egoïstische exploitatie van natuurlijke hulpbronnen, komt Gods wraak over hen. Christenen hebben vaak te weinig aandacht voor deze zijde van Gods bestuur, omdat ze gericht zijn op het innerlijke werk van God in het persoonlijk geloofsleven. Maar het teken van Jezus Christus, Die de storm op zee stilt door Zijn machtswoord, wordt over het hoofd gezien. In Zijn voetspoor moeten wij ons inzetten voor Gods waardevolle aarde, voor gerechtigheid. Dat wil zeggen: voor een rechtvaardige verdeling van schaarse grondstoffen en rechtvaardige verdeling van de hoge kosten van ecologische vernieuwing. Richtsnoer hierbij zijn de Bijbelse waarden en normen.”

De opening van de conferentie 
–die elke vijf jaar wordt gehouden– had maandagavond plaats. Prof. dr. Patrick Nullens, rector van de ETF Leuven, ging in zijn openingswoord kort in op Psalm 89:14-15. Hij benadrukte dat de rechtvaardigheid en gerechtigheid van God het fundament zijn van een christelijke wandel in deze samenleving, en dat liefde en geloof daarbij onmisbaar zijn. „Christenen hebben een belangrijke rol te vervullen in de samenleving.”

Nadat de burgemeester van Leuven de deelnemers welkom had geheten in de oudste universiteitsstad van de Lage Landen, hielden prof. dr. Govert Buijs (VU Amsterdam) en prof. Nullens de openingslezingen. De lezing van prof. Buijs was een historisch-filosofisch betoog uitgaand van de vraag hoe christenen in de toekomst kunnen participeren in de samenlevingen waartoe ze behoren. Hij betoogde dat het christelijk geloof een aantal onderscheidende kenmerken heeft, zoals de liefde (agapè) als basis voor sociale relaties, de erkenning van Gods goede schepping en het besef van de zonde als een ontwrichtend element, de gelijkwaardigheid van alle mensen en de christelijke hoop die gericht is op een betere toekomst. Hoewel er grote uitdagingen zijn in de samenlevingen mogen christenen daaraan deelnemen om op grond van Bijbelse uitgangspunten voor iedereen een betere toekomst te bewerkstelligen.

Prof. Nullens benadrukte de christelijke hoop als een uitdrukking van vertrouwen in de toekomst, maar ook als een oproep tot actieve betrokkenheid bij het welzijn van onze samenlevingen. „Het is belangrijk dat christenen vanuit de hoop als uitdrukking van Gods voorzienigheid bijdragen aan het goede voor de samenleving. Christenen mogen putten uit twee bronnen: het Woord van God en het gebed. Ze worden geroepen tot een profetisch ambt, dat ze mogen vervullen in de navolging van Christus.