De partijen gaan dinsdag met elkaar om de tafel, maar de werkgevers- en de werknemersorganisaties hebben weinig hoop op een goede afloop. Volgens de vakcentrale FNV dreigt een „keiharde botsing” met het kabinet. CNV-voorzitter Terpstra meent dat de kans dat het overleg uit elkaar spat, „levensgroot” is. Ook MKB-Nederland ziet het „somber” in, zei coördinator sociaal beleid Van Delft zondag. Alleen directeur Van Kesteren van werkgeversorganisatie VNO-NCW vindt dat het kabinet „behoorlijke ruimte geeft” in de onderhandelingen.

De FNV verraste vrijdag vriend en vijand door samen met de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks, SP en LPF een eigen plan te presenteren dat verlof en prepensioen collectief regelt. Daarbij kan een werknemer eventueel op zijn 60e stoppen met werken of in elk geval nadat hij veertig jaar heeft gewerkt.

De ChristenUnie heeft vorige week na onenigheid over inhoud en timing zijn steun aan het FNV-plan ingetrokken. Met de mogelijkheid van een pensioen op 60-jarige leeftijd zijn vakcentrale FNV en de oppositiepartijen op ramkoers gaan liggen, vindt ChristenUnie-fractievoorzitter Rouvoet.

Hij is bang dat het voorstel van FNV en oppositie zo ver van de jongste kabinetsplannen afligt dat ook de resultaten van het najaarsoverleg gevaar lopen. In het najaarsakkoord kwamen de sociale partners (werkgevers en werknemers) en het kabinet loonmatiging overeen, in ruil voor een regeling voor prepensioen.

Het kabinet wil stoppen met werken voor het 65e jaar zo onaantrekkelijk mogelijk maken om de toenemende vergrijzing op te vangen. Minister De Geus voelt helemaal niets voor het alternatief van de FNV, omdat hij hecht aan de individuele vrijheid in het kabinetsplan. Daarbij kunnen werknemers kiezen tussen sparen voor verlof en een vervroegde uittreding vanaf 61,4 jaar. Als de FNV toch vasthoudt aan het eigen plan, komt er helemaal geen regeling voor prepensioen, dreigde De Geus vrijdag.

Die opstelling schoot de FNV in het verkeerde keelgat. Bestuurder Jongerius stelde zaterdag dat het „absoluut nodig” is dat het kabinet een concessie doet. Als de regeling voor vervroegd pensioen en verlof er niet komt, vervalt immers ook de loonmatiging. En dat is voor het kabinet een essentiële afspraak.

Minister Zalm van Financiën schaarde zich zondag achter zijn collega De Geus. Hij vindt dat de vakbonden hun verantwoordelijkheid voor de loonmatiging moeten nemen. Als die afspraak niet wordt nagekomen, zal het kabinet collectieve arbeidsovereenkomsten (CAO’s) niet meer algemeen verbindend verklaren, dreigde Zalm. Dat betekent dat afspraken die in een nieuwe CAO zijn gemaakt, niet meer gelden voor bedrijven die niet bij een werkgeversorganisatie zijn aangesloten.

CNV-voorman Terpstra riep het kabinet ertoe op zo snel mogelijk in actie te komen. „Het kabinet moet een signaal afgeven dat het bereid is de grenzen van het mogelijke te verkennen in de discussie over het vroegpensioen.” De Geus wil dat nog niet. Het CNV wil alleen de vervroegde pensionering collectief regelen en staat een individuele verlofregeling voor, maar kan evenmin als de FNV met het kabinetsplan leven.

Ook MKB-Nederland heeft problemen met het kabinetsplan. Het kabinet vindt dat werknemers de vrijheid moeten hebben om uit de collectieve prepensioenregeling te stappen. „Daarmee hol je de regeling uit, waardoor ze niet meer te betalen is”, stelde Van Delft. „Als het kabinet die regeling niet voor dinsdag van tafel haalt, heeft praten weinig zin.”

De sociale partners zouden maandag overleggen binnen de zogenoemde Stichting van de Arbeid. Onder de sociale partners bestaat grote onvrede over de manoeuvre van de FNV om met een eigen plan te komen. „De FNV heeft iets uit te leggen”, zei Van Delft. Hij acht de kans miniem dat de partijen erin slagen een gezamenlijk standpunt te formuleren.

Directeur Van Kesteren van VNO-NCW bestempelde de opstelling van zowel de vakbeweging als MKB-Nederland als „kleingeestig.” Zijn organisatie is het ermee eens dat werknemers langer moeten werken. „Het kabinet heeft al een behoorlijke stap gedaan, want eerst was er sprake van doorwerken tot 65 jaar.”