Ondernemer Dirk Jan van den Heuvel zag tijdens zijn studie dat verschillende docenten tijd namen voor een sabbatical. „Ik vond het positief dat zij om de zoveel maanden de tijd namen om de bakens even te verzetten. In ons it-bedrijf, waar het altijd druk is, vind ik zo’n periode ook nuttig. Voor mijn werknemers wilde ik echter dat zo’n sabbatical meer inhoudt dan een maand uitrusten. Daarom heb ik bij de start van mijn eerste bedrijf, Collis, in 1997 in de arbeidsvoorwaarden opgenomen dat werknemers de mogelijkheid kregen om na elke vijf jaar dienstverband een maand vrijwilligerswerk te doen, waarbij ze doorbetaald krijgen. Ze kunnen er ook voor kiezen om die maand gewoon te blijven werken en hun salaris te doneren aan een goed doel.”

Toen Collis overgenomen werd door het internationale UL, een bedrijf dat wereldwijd betalingssystemen zoals ov-chipkaarten en biometrische paspoorten beveiligt, ging deze secundaire arbeidsvoorwaarde van Collis mee. „Ons bedrijf werkt meestal projectmatig. Werknemers nemen in goed overleg de tijd om een maand ergens vrijwilliger te zijn, dus tussen twee projecten door”, vertelt Van den Heuvel. Hij is positief over hoe zijn personeel terugkomt na zo’n maand panda’s verzorgen of ict-cursussen geven aan vluchtelingen. „Ik zie dat ze happy zijn. Ze hebben even buiten de deur gekeken, ontdekt wat daar leuk was, en werken dan weer met nieuwe loyaliteit bij ons bedrijf. Van tevoren had ik gedacht dat zo’n sabbatical voor mensen ook een mogelijkheid zou zijn om over te stappen op ander werk dat beter bij hen paste. Maar tot nu toe kwam iedereen weer blij bij ons terug.”

Johan Hagendijk (33), die sinds elf jaar als softwareontwikkelaar bij Collis en UL werkt, waardeert de sabbatical. Een op de drie werknemers van UL maakt gebruik van de mogelijkheid om er een maand tussenuit te gaan. Zo’n twee derde van de 200 werknemers kiest ervoor om die maand door te werken en het salaris te doneren aan een zelfgekozen goed doel. „Ik ga voor de sabbatical. Ik adviseer m’n collega’s altijd om een leuke stichting uit te zoeken waar ze voor aan het werk gaan. Het is fijn om de bovenkamer even rust te geven en wat meer fysiek bezig te zijn. Want in zo’n it-bedrijf werken, betekent veel achter je bureau zitten.” Hagendijk koos vijf jaar geleden voor een sabbatical in Ghana. Hij gaf vluchtelingen les in het omgaan met Word en Excel. „Als het aggregaat uitviel, tekende ik een Excelscherm op het bord.”

In december kwam Hagendijks tweede mogelijkheid voor een sabbatical. Omdat zijn vrouw hoogzwanger was, wilde hij dicht bij huis blijven. Aan de overkant van de straat stak hij de handen uit de mouwen in een verpleeghuis. „De vrijwilligerscoördinator was verrast door mijn aanbod om een maand lang veertig uur per week vrijwilligerswerk te komen doen. Soms ging ik met een bewoner in een rolstoel een stuk buiten wandelen. Of ik maakte een legpuzzel met een man van negentig jaar. We vierden sinterklaas en ik hing de kerstversiering op. Toen onze baby was geboren, heb ik in het verpleeghuis beschuit met muisjes uitgedeeld. Het is leuk om na zo’n maand weer aan het werk te gaan. Je hebt hard gewerkt met je lijf, je hoofd is dan weer even leeg.”

„En je bent je wachtwoord vergeten”, vult Jos Breek (30) aan. De technisch consultant was in juni vorig jaar een maand in IJsland aan het werk in een bezoekers­centrum bij een gebied waar poolvossen leven. Het was zijn eerste sabbatical. „Alleen in de eerste twee weken ben ik nog een paar keer gebeld door UL met wat vragen over een project dat ik had afgerond. Maar doordat ik in zo’n totaal andere omgeving verkeerde, was ik m’n werk wel echt even kwijt. In de derde week ging ik mee op een wetenschappelijke expeditie.

Bij 3 graden Celsius moest je dan zes uur achter elkaar stilzitten bij een nest om poolvosjes te observeren. Dat was een soort bergmeditatie. Na die week moest je je bevindingen invoeren in een onderzoekssysteem. Ik merkte dat andere vrijwilligers in het poolvoscentrum verbaasd waren dat UL deze mogelijkheid geeft. Zij moesten er een maand vrij voor nemen.”

Papieren tijger

ChristenUniejongeren noemen de term ”participatie­samenleving” een papieren tijger. Echt tijd maken voor een ander is voor iemand met een volle werkweek lastig te realiseren. Daarom heeft de projectgroep Waardenvolle economie de ”clausule” bedacht. De clausule betekent dat bedrijven toezeggen dat hun werknemers tijd krijgen voor vrijwilligerswerk. Ze nemen bijvoorbeeld een aantal uren vrijwilligerswerk op in hun cao.

Ook kunnen bedrijven ervoor kiezen om jongeren met een slechte toegang tot de arbeidsmarkt binnen hun bedrijf een kans te geven of te helpen met solliciteren.

Het ideaal van de CU-jongeren is dat bedrijven afspreken om werknemers per jaar minstens twaalf uur vrijwilligerswerk te laten doen. Aegon en ABN AMRO gaven recent aan mee te willen werken aan de clausule. Om vraag en aanbod van vrijwilligerswerk goed op elkaar af te stemmen, werken de CU-jongeren samen met de stichting Present.

Deze stichting brengt de hulpvragen en de mogelijkheden van vrijwilligers in kaart en koppelt mensen aan elkaar.