Column: De Veluwse kathedraal
In het hart van de Veluwe vindt u te midden van de bossen, stuifduinen en heidevelden de Veluwse kathedraal. Wie weleens oog in oog met dit kolossale bouwwerk heeft gestaan, heeft iets gevoeld van de discrepantie tussen natuur en cultuur. De stilte van het bos met –desondanks– zijn vele geluiden. De weidsheid van de heidevlakte, die eind augustus begint te pronken met haar prachtige paarse tooi. De uitgestrekte blauwe lucht als overkoepeling van dit decor. En juist daar rijst deze betonnen kolos op, als een sfinx liggend in de woestijn.
De kathedraal heeft zijn oorspronkelijke functie verloren. De toren tuurt als een oude grijsaard over het glooiende landschap. Zijn stem zwijgt. De levendige gesprekken die hij in het verleden voerde met verre familieleden uit overzeese gebiedsdelen zijn reeds lang weggestorven. Ooit voerde koningin Emma het eerste gesprek.
De adelaar die op de achterzijde van het bouwwerk gebeiteld is, zwevend op de thermiek, is definitief verstild tot symboliek uit het verleden. En binnenin de kathedraal worden de klanken van het Wilhelmus allang niet meer gehoord. Wat rest is de cultuurhistorische en architectonische waarde. Zo vergaat het menige kathedraal. Niet meer in functie, maar wel beeldbepalend en beschermd wegens zijn eigen unieke schoonheid.
Wat is schoonheid? Het is maar wat je ergens in ziet. Voor hetzelfde geld ziet een ander een grauw, grijs, het landschap ontsierend, de horizon vervuilend, nutteloos, koud, kil, betonnen wangedrocht uit vervlogen tijden waar Nederland zich voor moet schamen wegens een hoogmoedig, heerszuchtig koloniaal verleden. Wie zal het zeggen? Het is maar welke woorden je eraan geeft. En vanuit welk gezichtspunt je kijkt.
Radio Kootwijk. Zomaar een van de vele rijksmonumenten met een verhaal. Verhalen laten het verleden tot leven komen. Verhalen verpakken vaak een boodschap. De boodschap is mede afhankelijk van de verteller. Want die duidt immers. De luisteraar ontvangt en interpreteert.
Verhalen horen en lezen, hoort dit ook niet een beetje bij de zomervakantie? Het schoolleven komt weer tot rust. Er is weer wat meer tijd voor elkaar, tijd om te wandelen, tijd om te lezen, tijd om je ergens in te verdiepen. Tijd voor het bezoeken van een gebouw, een museum, een stadje met een verhaal. Tijd voor ontmoeting met heden en verleden. Het stapeltje boeken dat voor de zomervakantie bewaard is, is langzaam gegroeid. Heerlijk.
Kijken. Lezen. Interpreteren. Duiden. Zomaar wat werkwoorden die in de gereedschapskist van de onderwijsambachtsman of -vrouw te vinden zijn. Om uit al die ontmoetingen iets nuttigs te halen voor het nieuwe cursusjaar. Want wie een boodschap wil doorgeven, zal zelf ontmoetingen nodig hebben.
