De oude VAR-verklaring wordt vervangen door modelovereenkomsten per sector. De nieuwe regels gingen op 1 mei in, maar bedrijven krijgen nog een jaar om hun werkwijze aan te passen. Veel bedrijven zijn al overgeschakeld op de nieuwe regels, omdat ze hoge boetes riskeren als ze straks niet aan de regels voldoen.

Randstad denkt dat de nieuwe wet ervoor zorgt dat er minder zzp’ers zullen overblijven. „De toetsingscriteria zijn strenger geworden en een deel zal daar niet aan kunnen voldoen. Ook heerst er nog een hoop onzekerheid waardoor bedrijven afwachtend zijn of de keuze maken om geen zzp’ers in te huren”, zegt zzp-programmadirecteur Arco Elsman van Randstad.

Volgens Randstad voldoet de gemiddelde zzp’er die nu nog met een VAR-verklaring werkt in 95 procent van de gevallen niet aan de nieuwe regels. Zij kunnen niet voor hun opdrachtgever blijven werken. Zo hebben ze hun administratie niet op orde en zijn ze bijvoorbeeld niet ingeschreven bij de Kamer van Koophandel.

Bedrijven bemoeien zich volgens Randstad steeds meer met de vraag of zzp’ers ook op papier ondernemer zijn. Voorheen deden ze dat niet, omdat die verantwoordelijkheid bij de zzp’er zelf lag. Maar nu kunnen de bedrijven ook beboet worden als de zzp’er niet aan de regels voldoet.

De nieuwe regels zijn bedoeld om iets te doen aan schijnzelfstandigheid bij zelfstandigen, die eigenlijk gewoon bij een bedrijf in dienst zijn. Opdrachtgevers mogen freelancers wel opdrachten geven, maar er mag geen gezagsverhouding zijn. In dat geval bestempelt de fiscus de werkrelatie als dienstverband en moet er loonheffing betaald worden door het bedrijf.