Het levensverhaal van luchtvaartpionier Bob Schreiner
Bob Schreiner was een van de Nederlandse luchtvaartpioniers uit de vorige eeuw. Zijn zoon Arnoud Schreiner (1946) schreef een boek over hem, naar aanleiding van de honderdste geboortedag van zijn vader, afgelopen jaar.
Op 23 augustus 1915 werd Bob Schreiner als jongste van vier kinderen geboren in Den Haag, waar zijn vader een meubelzaak had. Op school was hij geen uitblinker. Dat was deels te wijten aan zijn Nederlandse taalachterstand. Zijn ouders hadden een Franssprekende kinderjuffrouw in dienst, waardoor er met de kinderen alleen Frans werd gesproken. Schreiner behaalde in april 1940 zijn militaire vliegbrevet op een toestel van Koolhoven en werd reservevlieger bij de luchtmacht.
Bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog was hij echter nog niet ingedeeld en moest hij vanaf de grond lijdzaam toezien hoe er boven Den Haag werd gevochten. In 1941 probeerde hij naar Engeland te komen, maar dat mislukte. Later was Schreiner koerier van rantsoenbonnen voor onderduikers. Daarbij werd hij verraden en zat hij vier maanden in de gevangenis.
Na de oorlog bood Schreiner zich aan als ”aeronautical agent and engineer”. „Dat toevoegsel engineer was een leugentje, nou ja, het stond goed”, tekende hij in zijn memoires op. Eind 1945 richtte hij met een compagnon Schreiner & Co. op. In 1948 kocht hij de mede-eigenaar uit en was hij geheel eigen baas. Zijn eerste agentschap was vliegtuigfabrikant Hunting Percival in Engeland. Bedrijven die hij later oprichtte, waren onder meer Luchtfoto Nederland en Aero Ypenburg, het eerste reclamesleepbedrijf in Nederland. Schreiner pakte van alles aan. Zo voerde hij vanaf 1951 sleepvluchten uit voor de luchtdoelartillerie. Zijn bedrijf had hiervoor een contract tot 1995.
Olie-industrie
Schreiner ging vol aan de slag met agentschappen van helikopterproducenten Boeing-Vertol en Hiller in de Verenigde Staten en Sud-Aviation in Frankrijk. Namens Sud-Aviation leverde hij 75 Alouette-helikopters aan de Nederlandse luchtmacht. Schreiner voorzag veel werk voor helikopters in de gas- en olie-industrie. Eerst in Iran (1958) en later in Indonesië (1967). Op het hoogtepunt van het ”oliewerk” had hij een vloot van vijftig vliegtuigen en helikopters.
In 1964 stapte de gedreven luchtvaartman met twee Fokkers F-27 Friendship als Schreiner Airways in het vakantievervoer naar Zuid-Europa. Daarbij werd hij echter fors gedwarsboomd door de toenmalige KLM-topman, Van der Wal. Rond 1965 was het de tijd van (luchtvaartpolitieke) afscherming van de zogenoemde nationale vlagmaatschappijen. Nieuwe ondernemingen hadden veel last van allerlei beperkende maatregelen.
Toen Schreiner met een in Duitsland gehuurd vliegtuig Nederlandse toeristen van Amsterdam naar de Spaanse zon wilde vliegen, mocht dat niet, ondanks een verleende ontheffing. Want die werd op het allerlaatste moment ingetrokken. Op Schiphol zaten de passagiers al in het toestel, toen er een telefoontje uit Spanje kwam dat de vlucht van Schreiner Airways met het Duitse toestel vanuit Nederland niet was toegestaan. Schreiner wilde daarop met de passagiers eerst naar een luchthaven in Duitsland vliegen en daarvandaan verder naar Spanje. Maar ook dat mocht niet. De entrepreneur was niet snel uit het veld te slaan, liet het toestel leeg naar Düsseldorf gaan en bracht de passagiers daar met bussen naartoe. Daarvandaan ging de vliegreis alsnog naar Spanje.
Het bleek dat de KLM bezwaar tegen de ontheffing had gemaakt. Het stoorde Van der Wal bijzonder dat Schreiner met een ‘volle bak’ wekelijks naar Paramaribo vloog. Over een mogelijke samenwerking zei Van der Wal in dat verband: „Eerst Schreiner eruit, en dan pas kan er over samenwerking gepraat worden.” Vele jaren later werd Schreiner door KLM Helikopters benaderd om samen te werken.
Borstbeeld
Sinds 2004 maakt de Schreiner Luchtvaartgroep deel uit van de Canadian Helicopter Corporation (CHC), de grootste helikoptermaatschappij ter wereld voor de offshore olie- en gaswinnningsindustrie. CHC vliegt ook vanaf Den Helder Airport. Bob Schreiner overleed in 1994 op 79-jarige leeftijd. Tegenwerkingen en intriges, zowel binnen als buiten zijn bedrijven, overwon hij met veel doorzettingsvermogen.
Bob Schreiner is medebepalend geweest voor belangrijke ontwikkelingen in de Nederlandse luchtvaart. Terecht staat hij te boek als luchtvaartpionier. Sinds 2006 wordt hij met een borstbeeld geëerd in de vertrekhal van Rotterdam The Hague Airport. Arnoud Schreiner baseerde het boek mede op de memoires van zijn vader.
Boekgegevens
”Bob Schreiner 1915-1994. Luchtvaartpionier”, Arnoud Schreiner; uitg. in eigen beheer, Den Haag, 2016; ISBN 978 90 824 9190 6; 216 blz.; € 23,90 inclusief verzending; bestellen via www.schreiner.nl.
