Steeds minder Groningers voelen zich door de aardbevingen als gevolg van de aardgaswinning veilig op de plek waar zij wonen. Uit onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen blijkt dat van de mensen in een huis met meervoudige schade, nog maar 40 procent zich veilig voelt in zijn eigen huis. Met enige regelmaat moeten mensen hun huis verlaten omdat het uit veiligheidsoverwegingen niet langer verantwoord is daar te wonen.

In het afgelopen jaar zijn eindelijk de eerste stappen gezet om scholen en woningen te versterken. Toch wordt nog steeds onvoldoende rekening gehouden met de veiligheid van de mensen in Groningen. Daarvoor moet het probleem in de kern worden aangepakt en moet het niveau van gaswinning verder omlaag. Dat is de enige manier om het aantal aardbevingen te verminderen en de kans op schade te verkleinen. Tegelijkertijd moet het tempo van het bouwkundig versterken van woningen omhoog.

Onduidelijk

Dat besef, veiligheid voorop, klinkt niet door uit het voorgestelde winningsplan van de NAM. De NAM gaat er in dit plan van uit dat de winning tot 2025 niet naar beneden hoeft te worden bijgesteld en op 27 miljard kuub blijft. Bij een strenge winter zou de productie zelfs naar 33 miljard kuub moeten gaan. Daarmee accepteert de NAM de veiligheidsrisico’s en wordt de mate waarin schade acceptabel is overschat. Sinds 2012 zijn er al ruim 68.000 schades gemeld.

De NAM wil zelfs de mogelijkheid openlaten dat het productieniveau weer omhoog kan. Het is onbestaanbaar te praten over het verhogen van het niveau van gaswinning terwijl het gevoel van veiligheid steeds verder afneemt.

Het Staatstoezicht op de Mijnen heeft het kabinet inmiddels geadviseerd de gaskraan toch iets verder dicht te draaien, van 27 miljard naar 24 miljard kuub, en dat niveau voor meerdere jaren vast te stellen. Het kabinet heeft dit advies gisteren overgenomen. Het is echter volstrekt onduidelijk waarop die 24 miljard is gebaseerd. Ook wordt daarmee geen recht gedaan aan de toezegging van minister Kamp dat het productieniveau in de komende jaren verder zal worden afgebouwd.

Bij alle scenario’s die tot nu toe zijn doorgerekend, het winnen van 21, 27 of 33 miljard kuub, neemt het aantal aardbevingen toe. Er is onderzoek nodig naar het productieniveau waarbij het aantal aardbevingen afneemt en Groningers zich weer veiliger kunnen voelen in hun eigen huis. Die kennis ontbreekt nu.

Waarborgfonds

Om de risico’s van schade te beperken is de NAM verantwoordelijk voor bouwkundige versterking van woningen. Dit komt echter maar moeizaam van de grond. Op eerdere beloftes 3000 woningen in een jaar te versterken is de minister al teruggekomen. Zelfs gemaakte afspraken over versterken en verduurzamen van 1650 huurwoningen staan op dit moment op losse schroeven. De bemoeienis van de NAM bij schadeherstel en versterking is te groot. De Nationaal Coördinator Groningen die is aangesteld om hierover publieke regie te voeren is afhankelijk van het budget dat de NAM hiervoor ter beschikking stelt.

Schadeafwikkeling en versterking zouden niet langer onder verantwoordelijkheid van de NAM moeten plaatsvinden. De overheid moet de volledige regie krijgen. Een waarborgfonds, gevuld door de NAM, die als schadeveroorzaker aansprakelijk is, met voldoende middelen om alle schades te herstellen en noodzakelijke bouwkundige versterking door te voeren zou uitkomst kunnen bieden.

Ik roep het kabinet op om te kiezen voor het opbouwen van vertrouwen en voor de veiligheid van mensen. Daarvoor is nodig dat het niveau van gaswinning substantieel omlaaggaat. Er moet een scenario komen waarbij het productieniveau in de komende jaren verder wordt afgebouwd. Ook moet het kabinet opdracht geven voor onafhankelijk onderzoek naar een veilig niveau van gaswinning en de volledige regie nemen over de uitvoering van schadeherstel en versterking.

Is het te veel gevraagd om in Nederland veilig in je eigen huis te kunnen wonen?

De auteur is fractievoorzitter van de ChristenUnie in Provinciale Staten van Groningen.