JSF maakt kennis met het grote publiek
LEEUWARDEN. Het rondje Nederland van de F001 zit erop. Vriend en vijand hebben dinsdag kennisgemaakt met de Joint Strike Fighter (F-35). Niet iedereen krijgt een glimp van de gloednieuwe gevechtsjager te zien. „Waardeloos.”
Dinsdagmiddag. JSF-piloot Bert de Smit stijgt vanaf Vliegbasis Leeuwarden op voor een rondvlucht over Nederland. Dik twee uur later zet de vlieger z’n wielen weer aan de grond na een zorgvuldig geplande pr-tour van het –politiek– omstreden jachtvliegtuig.
De JSF –ook wel F-35 genoemd– vliegt laag en langzaam over het land. Het grote publiek kan hierdoor kennismaken met de opvolger van de F-16, zo is de gedachte. Een F-16 begeleidt de F-35 om foto’s te schieten.
De jager komt op pakweg 400 meter hoogte over in Groningen, Nijmegen, Maastricht, Rotterdam, Den Haag en Amsterdam. Onderweg vliegt hij over een aantal bezienswaardigheden: Urk, Paleis Het Loo, Kinderdijk, de Deltawerken en de Zaanse Schans. En enkele belangrijke luchtmachtbases.
Duizenden belangstellenden slaan de vlucht van het gevechtstoestel gade. Vliegtuigspotters met verrekijkers, dagjesmensen met klapstoeltjes en werknemers met bureaustoelen vanaf het dak van hun kantoor.
Voor Paleis Het Loo in Apeldoorn verzamelen zich rond 14.30 uur honderden mensen in de stralende zon. Mannen en vrouwen. Oud en jong. En mediamensen. De blik verwachtingsvol op de lucht boven het paleis gericht.
In de verte, vanuit het oosten, klinkt een zwaar, aanzwellend geluid. Het publiek veert op. De JSF vliegt in een flits voorbij. Achter de toeschouwers én achter een bomenrij langs. Vrijwel onzichtbaar. Stealth, maar dan anders.
Teleurgesteld kijken mensen elkaar aan. „Jij…?!” „Nee, ik ook niet.” Een enkeling slaagt erin het toestel vast te leggen. Een toeschouwer laat een vaag fotootje zien. Hij grijnst. „Gemaakt van het beeldschermpje op de camera van mijn buurman.” Een vrouw staat te genieten. „Pracht toestel.”
De JSF vervolgt zijn vlucht. Toeschouwers op Texel kijken echter tevergeefs uit naar het toestel. De F-35 moet het eiland links laten liggen omdat de brandstof op is. Het vliegtuig heeft op enkele plekken een extra rondje moeten maken voor foto’s, aldus Defensie. Vanmiddag zou de luchtmacht nog een vluchtje De Kooy, Texel en Vliehors maken.
JSF-piloot Bert de Smit heeft genoten. „Mooi om op al die markante plekken mensen te zien kijken.” Vorige week moest zijn toestel aan de grond blijven door laaghangende bewolking.
Teleurgestelde toeschouwers krijgen vrijdag en zaterdag een herkansing op de Luchtmachtdagen op Vliegbasis Leeuwarden. De F-35 vliegt dan ook, verklaarde generaal Schnitger bij de aankomst van de JSF tegenover deze krant.
Twee F-35’s zijn drie weken in Nederland. Volgende week vliegen ze terug naar een trainingscentrum in de VS. De eerste F-35 komt pas in 2019 definitief in dienst. Nederland schaft er in totaal 37 aan voor 4,5 tot 5 miljard euro.
Defensie slaagt erin de omstreden straaljager opvallend positief voor het voetlicht te brengen. Deskundigen vermoeden een zorgvuldig geplande pr-campagne. Ook de marine moet met lede ogen aanzien hoe de luchtmacht de show steelt.
„Hier zit waarschijnlijk een uitgekiende marketingstrategie achter”, zegt reclamestrateeg Rob Benjamens. „Dit doet denken aan de succesvolle campagnes voor de landmacht.” Volgens marketingexpert Paul Moers trekt Defensie met een „briljante marketingstrategie alles uit de kast” om het vliegtuig aan het publiek te verkopen. „Ze spelen het slim. Het leger durft marketing in te zetten, en dat werkt, bijvoorbeeld met een livestream van de aankomst van de JSF. Mensen snappen nu dat de toegenomen spanningen vragen om een goed leger. Dat gevoel was wel anders.”
Zelfs het tijdstip van aankomst van het vliegtuig –20.00 uur; aanvang NOS Journaal– was zorgvuldig gepland. Tegenwind gooide echter roet in het eten.
Maar na gisteren kan de JSF voorlopig niet meer stuk.