Overnodige liederen van André F. Troost
Dominee-dichter André F. Troost (1948) blijft actief. Na de bundels ”Zingende gezegend” (1995) en ”Voorzichtig licht” (2008) publiceert hij nu een verzameling van 69 liederen onder de curieuze titel ”Overnodig”. De auteur kent een kringloopwinkel die zo heet en vond het wel een toepasselijke benaming voor wat hij biedt. Hij komt namelijk niet alleen met nieuwe liederen, maar wil ook overbodig geraakte gezangen een nieuwe kans geven. Het gaat dan om liederen die wél in het oude Liedboek voor de kerken uit 1973 stonden, maar die niet meer zijn opgenomen in het nieuwe Liedboek uit 2013.
De afdeling ”overnodig” betreft 27 geliefde gezangen die in 2013 de toets der kritiek niet konden doorstaan, vaak vanwege het verouderde taalgebruik. Het gaat dan om gezangen als ”Alle roem is uitgesloten”, ”God is getrouw, Zijn plannen falen niet”, ”Ik heb de vaste grond gevonden”, ”Jezus neemt de zondaars aan” en ”Van U zijn alle dingen”. Troost vindt het jammer dat die liederen aan de vergetelheid zijn prijsgegeven. „De vraag is: werd niet al te rigoureus besloten bepaalde liederen met een sterke gevoelswaarde uit het nieuwe liedboek te houden?”
Tegelijk ziet de dichter het probleem van het verouderde taalgebruik ook. Daarom koos hij ervoor hertalingen te maken, waarbij is geprobeerd „optimaal recht te doen aan de sfeer van de tekst zoals die ooit werd opgenomen.” Zo is van ”Wat vlied’ of bezwijk’, getrouw is mijn God” gemaakt: ”Wat komt en weer gaat, rotsvast blijft mijn God”. Het lied ”Laat m’ in U blijven, groeien bloeien” heet nu: ”Laat mij in U, Heer, groeien, bloeien”. Van ”Leer mij, o Heer, uw lijden recht betrachten” maakte Troost: ”Heer, sta mij bij, nu ik wil overdenken”.
Hoewel ik de intentie van dr. Troost begrijp en een aantal van zijn hertalingen op zichzelf mooi vind, vraag ik me af of we hier nu mee geholpen zijn. Het gaat om liederen die in het collectieve geheugen van christelijk Nederland een bijna canonieke status hebben gekregen. Mijns inziens red je die niet door een variant te maken die er heel dichtbij zit, maar juist daardoor verwarrend werkt. ”Wij knielen voor Uw zetel neer” moet het op eigen kracht redden (of niet), en wordt niet geliefder door er ”Wij knielen voor uw troon, o Heer” van te maken. En ”Alle roem is uitgesloten” is in die variant ingekerfd in vele harten, daar moet je geen ”Eigen roem is uitgesloten” van maken. Kom dan zelf met een heel nieuw lied.
Dat doet Troost óók. De andere 42 liederen in de bundel zijn originele creaties, vaak op nieuwe melodieën. Daar zit veel moois tussen. Zoals het pinksterlied ”Als lopend vuur, zo gaat de Geest”. Of: ”Morgen zal het Pasen zijn”. Of neem deze tekst: „Grote God, zie ons verlegen/ ogen hunkerend naar licht/ over nevelige wegen/ dakloos: zwervers zonder zicht.” Er valt zeker heel wat te genieten voor liedliefhebbers.
Boekgegevens
”Overnodig. Nieuwe en hertaalde liederen”, André F. Troost; uitg. Boekencentrum, Zoetermeer, 2016; ISBN 978 90 239 6861 0; 110 blz.; € 17,50
