Bijna altijd zijn het soennieten die de aandacht opeisen. Of het nu gaat over Turken of Marokkanen: soennisme is de norm in de media. Dat is ook niet zo vreemd, want wereldwijd –en ook in Neder­land– is tot wel 90 procent van alle moslims soenniet.

Toch is er ook nog die andere tak van de islam: het sjiisme. Die stroming is ooit, in de zevende eeuw, ontstaan als reactie op een opvolgingskwestie.

Over sjiitische jongeren in Nederland hoor je haast niets, terwijl er naar schatting toch zo’n 90.000 zijn – vooral uit Irak, Iran en Afghanistan. Ze vertrekken niet naar Islamitische Staat, ze staan evenmin bekend als notoire relschoppers. Goed nieuws, dus.

Alcohol

Toch gaat hun integratie niet vanzelf, blijkt uit onderzoek van Annemeik Schlattman (1960). Zij promoveerde maandag aan de Universiteit Utrecht op de vraag hoe sjiitische jongeren in Nederland omgaan met de regels rond hun geloof.

Uit dat onderzoek blijkt dat die regels niet altijd als wetten van Meden en Perzen worden gehandhaafd. Heeft een jonge sjiiet bijvoorbeeld de verplichting om bij een bijeenkomst te zijn waar alcohol geschonken wordt? Volgens zijn geloof mag dat niet, maar met een beetje creativiteit blijkt het toch te kunnen. „Het blijkt dat jongeren door herinterpretatie van religieuze regels en door creatieve toepassing van fatwa’s mogelijkheden creëren om hun persoonlijke wensen en ideeën te realiseren”, stelt Schlattmann in haar proefschrift.

Die fatwa’s –antwoorden op vragen– worden doorgaans uitgevaardigd door belangrijke geestelijken (grootayatollah’s) in de landen van herkomst. Sjiieten zijn verplicht één rechtsgeleerde uit te kiezen en diens fatwa’s te volgen. In de praktijk hebben vooral de grootayatollahs Sistani, Khamenei en Fadlallah veel aanhang in het Westen.

Zwemles

Het gevolg is dat de fatwa’s die een sjiitische ayatollah in Iran uitvaardigt, soms moeilijk te verenigen zijn met het moderne leven van een jonge sjiiet in Nederland – bijvoorbeeld rond een bijeenkomst waar ook alcohol geschonken wordt, maar ook als het gaat over jongens en meiden die samen op zwemles zitten.

„De grootayatollahs leggen in hun regelgeving voor moslims in het Westen grote nadruk op zedigheid in uiterlijk en gedrag”, constateert Schlattmann. Samen op zwemles, dat mag dus niet. Een hand geven aan iemand van de andere sekse, evenmin.

Maar vaak gebeurt het toch. Niet de ayatollah, maar de omstandigheden ter plekke spelen een doorslaggevende rol, ontdekte de promovenda. Jonge sjiieten verdedigen zich door religieuze voorschriften te zien als etnische gewoonten die in Nederland simpel­weg niet geldig zijn.

Zo worden de regels, als het nodig is, vakkundig aan de kant geschoven ten gunste van het leven in Nederland.

Het is weer zover: de ramadan begint

Het verlossende woord werd zondagavond vanuit Mekka gesproken: de vastenmaand ramadan is aangebroken. Die duurt van maandag tot en met 5 juli. Moslims mogen overdag onder meer niet eten en drinken. Dat is dit jaar extra zwaar: de ramadan valt samen met de langste dagen van het jaar. Steeds meer christenen bidden gedurende deze maand aan de hand van een gebedskalender voor moslims dichtbij of ver weg.

www.30dagen.nl en evangelie-moslims.nl voor diverse gebedskalenders.