JA

Het kan niet worden ontkend dat de wereld zoals wij die kennen zich in een crisis bevindt en zou kunnen ophouden te bestaan. Wetenschappers in de futurologie hebben hun toptienlijstjes van oorzaken van een mogelijk wereldeinde. Wat opvalt, is dat het niet waarschijnlijk is dat het einde van de wereld komt door een projectiel van buiten (een komeet, meteoor of astroïde), of door de elementen van binnen de aarde (aardbevingen, vulkanen, broeikaseffect). Dit soort rampen staat niet in de top vijf.

De top van de lijst wordt aangevoerd door dreigingen die de mens zelf heeft uitgedacht, zoals biologische wapens (3), nanotechnologie (2) en kunstmatige intelligentie (1). Geschakelde computers kunnen de mens (of bepaalde mensen) detecteren als vijand en uitschakelen door bijvoorbeeld miljarden nanohelikopters (als speldenkopjes) gevuld met biologische wapens op hem af te sturen. Kunstmatige intelligentie staat niet voor niets boven aan de lijst. De denkende robot schaakt al beter dan de mens. En ook robotten in defensie en als ‘blauw’ op straat zijn binnenkort een feit.

Maar met de dreiging neemt het menselijk vernuft ook toe. De beroemde natuurkundige Stephen Hawking gaat ervan uit dat wetenschappers op de drempel staan van het ontdekken van de ”big formula”. Dan zullen we ”God kennen”. De code van het leven zelf zal worden gekraakt, zodat we het leven kunnen reconstrueren en ordenen. We kunnen spelen met tijd en ruimte en de meeste fouten goedmaken.

Daarbij komt dat hulp uit de oneindige ruimte zelf grote kans maakt. Het SETI-programma (Search for Extra-Terrestrial Intelligence), dat zoekt naar buitenaards leven, zal ooit slagen. Voordat de zon over enkele miljarden jaren dooft, is de mens al op een andere planeet.

NEE

Mensen lijden chronisch aan zelfoverschatting, en zeker als het op wetenschap aankomt. De mondiale problemen nemen sneller toe dan wij aankunnen. Alleen al het dossier milieu is een eindeloos verhaal. De milieutoppen zijn over het algemeen teleurstellend, en veelal wint het geld het van het verstand. Hetzelfde geldt voor de wapenindustrie, de farmaceutische indus­trie, de financiële wereld en het onderhandelen over mensenrechten. Dan heb ik het nog niet eens over de godsdienstoorlogen die uit de hand lopen. Men hoeft zich maar één keer goed te vergissen en de wereld is voorgoed een andere, met of zonder mens.

Het platte geld-en-succesverhaal zal ons als mensen opbreken. In onze zucht naar meer, beter en mooier hebben wij een monster gecreëerd waar wij de stekker niet meer uit krijgen. Dit is het meest waarschijnlijke scenario voor de komende decennia, en dit is ook het scenario dat de Bijbel schetst.

Ik ben geen eindtijdprofeet als ik meen dat de mens zijn eigen ondergang veroorzaakt en dat God de enige is die er Zijn hand onder kan houden. We worden niet gered door eigen wijsheid of door een of ander buitengalactisch wezen dat te hulp schiet, maar door interventie van Jezus Christus en anders niet.

Ik acht deze mogelijkheid groter dan de zelfredzaamheid van mensen of de hulpvaardigheid van eventuele buitenaardse wezens. Over het eerste kunnen we alleen maar pessimistisch zijn, omdat het zo uit de geschiedenis is gebleken. „De mens is een mensenwolf”, schreef de Romeinse dichter Plautus terecht.

Over het tweede weten we niets. Waarschijnlijkheidsberekeningen helpen evenmin, omdat we niet weten hoe die in het verre heelal uitpakken. Het gezonde verstand zegt dat onze tijd erop zit, tenzij er een God is Die Zich ons lot aantrekt.

Dit is precies wat het Evangelie ons aanreikt en wat diep in de ziel van ons menselijk bestaan is verankerd. We kunnen onszelf dan wel niet redden, maar we kunnen wel luisteren naar de diepste hunkering van ieder hart, namelijk dat de menselijke waarde vastligt buiten ons. Ook al stort de wereld in, mijn leven is bedoeld, omvat en geborgen in God.

Wie de hunkering bij zichzelf ontdekt, komt misschien ook open te staan voor het Evangelie. Als Jezus Christus naar de wereld komt, brengt Hij recht en heil. Het ene kan niet zonder het andere. De vraag is in wie wij ons vertrouwen stellen en op wie ons geloof is gericht. Geloof in Jezus maakt een wereld van verschil.

DUS

Het einde van de wereld is een reële mogelijkheid die wij over onszelf afroepen en die de komst van Jezus Christus redelijker maakt dan welk ander scenario dan ook.

Prof. dr. Henk Bakker, bijzonder hoogleraar geschiedenis, identiteit en theologie van het baptisme aan de Vrije Universiteit.