Als u daarover doordenkt, zou het er zomaar mee te maken kunnen hebben dat u de lat voor uzelf te hoog legt in uw geloofsleven of in uw gewone leven. De relatie tussen geloof en karakter(trekken) kan ingewikkeld zijn. Het is ook boeiend om over deze zaken na te denken.

Dat laatste doet H. van Groningen. Hij is directeur van Stichting De Vluchtheuvel en ouderling van de gereformeerde gemeente te Kapelle-Biezelinge. Als zodanig is hij vertrouwd met hulpverleningsvragen en met pastorale vragen. Die komen samen als je nadenkt over geloof en karakter. Van Groningen schrijft vooral als pastor.

Hij neemt de vragen en ervaringen van mensen serieus. Hij verbindt die voortdurend met Gods Woord. Tegelijkertijd doet hij recht aan visies uit de hulpverlening. Er is weleens discussie over hoe pastoraat en hulpverlening zich tot elkaar verhouden. Dit boekje is er een mooi voorbeeld van hoe pastoraat en hulpverlening als in een huwelijk samenkomen: ze zijn te onderscheiden en tegelijk een eenheid.

De auteur schrijft voor gewone gemeenteleden. Hij vermijdt beroepstaal en geeft geen wetenschappelijke analyses of citaten. Hij voegt aan het einde van een hoofdstuk vragen toe, zodat het boek geschikt is om op een kring te bespreken.

”Karakter of geloof?” behandelt de volgende thema’s: wie ben ik eigenlijk? (over karakter, ziel en lichaam); hoe kom je aan je karakter?; verschillende karakters en geloofsbeleving; een verstandelijk, een gevoelsmatig en een wilskrachtig karakter; het karakter van God; de invloed van geloofscultuur op je karakter; omgaan met je eigen en andermans karakter, en ten slotte: je karakter in de eeuwigheid.

Van Groningen maakt de keus zijn karaktertypering niet te verbinden met die van bestaande en veelgebruikte theorieën, bijvoorbeeld de DISC-profielen. Er zijn volgens die theorie daadkrachtige, interactieve, consciëntieuze en stabiele mensen. Nee, hij gebruikt de onderscheiding die ds. W. G. Rietkerk maakt in zijn boek ”In dubio” als hij over twijfel nadenkt: er is verstandstwijfel, gevoelstwijfel en wilstwijfel. (De auteur noemt dit boek trouwens niet in zijn literatuurlijst. Ik weet dus niet of hij het gebruikt heeft.)

Zo zegt van Groningen dat er verstandsmensen, gevoelsmensen en wilsmensen zijn. Ik vind het best. Elk schema heeft maar beperkte waarde. Misschien is het wel slim van Van Groningen om het zo te doen. Hij schrijft namelijk voor een reformatorisch publiek. Via zijn insteek kun je dus prima aansluiten bij de reformatorische twijfels en tobberijen. Dat laatste is ook wel een beperking van dit boek. Van Groningen noemt echt wel dingen uit het dagelijks leven –denk aan de omgang met elkaar– maar het gaat toch vooral over het geloofsleven.

De auteur nodigt mij ongevraagd uit om na te denken over zijn karakter. Ik ken Van Groningen niet, maar wie is hij volgens mij, na het lezen van dit boek? Ik wil hem tegen het licht houden van een Bijbeltekst die hijzelf nergens aanhaalt, 2 Timotheüs 1:7. Paulus zegt daar dat Timotheus niet vreesachtig maar krachtig, liefdevol en bezonnen moet zijn.

Van Groningen is inderdaad niet vreesachtig. Hij stelt diverse hete hangijzers uit de reformatorische geloofsbeleving aan de orde en wijst daarin richting.

Of de auteur krachtig is, durf ik niet te zeggen. Ik zou zeggen dat hij vooral voorzichtig en bescheiden is. Hij gaat zelf schuil achter zijn verhaal. Na het woord vooraf gebruikt hij nergens meer in het boek het woord ”ik”. Hij is duidelijk, maar wil vooral uitnodigen en overtuigen zonder lezers tegen zich in het harnas te jagen of aandacht voor zichzelf te vragen. Hij is liefdevol, zeker.

Van Groningen probeert te verbinden. Hij verbindt lezers met Gods Woord en ook met de traditie van de kerk. Hij wil iedereen uit zijn achterban erbij houden. Hij zegt geen revolutionaire dingen, maar deelt wel vriendelijke speldenprikjes uit. Hij is ook gunnend: hij wil niets liever dan dat de lezer vanuit de genade van de Heere Jezus leeft.

Bezonnen (evenwichtig) is de Van Groningen ook. Hij wijst een goede balans aan tussen Godskennis en zelfkennis, tussen zelfaanvaarding en verandering van jezelf, die ook nodig is. Tussen de ander aanvaarden en waarderen enerzijds en de ander corrigeren anderzijds. Kort en goed: ik kan ”Karakter of geloof” van harte aanbevelen.

Boekgegevens

”Karakter of geloof?”, H. van Groningen; uitg. Den Hertog, Houten, 2016; 
ISBN 978 90 3312 734 2; 107 blz.; € 11,50.