Op een boerderij ergens in Gelderland –de precieze plek wordt niet bekendgemaakt– zag een agent een paar dode varkens liggen. Hij waarschuwde de NVWA. Inspecteurs troffen vervolgens een kleine 400 dode varkens aan, waaronder 140 biggen. Levende dieren waren er niet meer.

De varkens hadden waarschijnlijk tien maanden geleden voor het laatst voer en verzorging gehad. Daarna waren ze door de boer aan hun lot overgelaten, aldus de NVWA.

De varkenshouder is met behulp van de politie opgespoord. Hij bleek inmiddels op een ander varkensbedrijf te werken. Tegen de man wordt proces-verbaal opgemaakt. Volgens een woordvoerder van de NVWA komt hij waarschijnlijk voor de rechter. Waarom hij zijn dieren zonder verzorging achterliet, is niet bekend.

De brancheorganisaties van varkenshouders, NVV en LTO, reageren geschrokken op het nieuws. „Dierverwaarlozing is hoe dan ook verschrikkelijk. Dieren horen de beste zorg te krijgen”, laten de twee organisaties in een verklaring weten. Een woordvoerster wil niet op de zaak zelf ingaan. „We vinden het zeer triest dat dit heeft kunnen gebeuren, maar het onderzoek door de bevoegde autoriteiten is nu in volle gang.”

De NVWA zal onderzoeken waarom mensen die mogelijk op het erf van de boerderij zijn geweest niet aan de bel hebben getrokken. „Wij vragen ons af hoe dat kan. Op zo’n boerderij komen toch leveranciers, een dierenarts en anderen. We weten het gewoon niet”, zegt de woordvoerder desgevraagd. Het bedrijf was al een paar jaar niet meer gecontroleerd door de NVWA. „Bij de laatste inspecties was er niets bijzonders aan de hand.”

De NVWA treft wel vaker verwaarloosde dieren aan, maar dat er helemaal geen levende dieren meer zijn is uitzonderlijk. „Dit is een heel ernstig incident”, aldus de woordvoerder.

De ruiming van de boerderij moest woensdag nog plaatsvinden. De kadavers gaan naar een destructiebedrijf.

Een woordvoerster van de Koninklijke Nederlandse Maatschappij voor Diergeneeskunde zegt desgevraagd dat varkenshouders elke maand bezoek krijgen van de dierenarts. Dat is namelijk een voorwaarde om als boer zelf antibiotica te mogen toepassen. Wat er in dit geval is misgegaan, weet zij niet. „Wij zijn niet bij het onderzoek betrokken. Ik kan alleen zeggen dat een dierenarts niet zelf op zoek gaat naar dieren; het is aan de varkenshouder om alle ruimtes open te stellen.”

Voorzitter Toon van Hoof van het Vertrouwensloket welzijn landbouwhuisdieren –een initiatief van overheid en bedrijfsleven samen– zegt dat dit meldpunt het afgelopen jaar zo’n 40 tot 45 meldingen kreeg van zogeheten erfbetreders. Dat zijn mensen die beroepsmatig op boerderijen komen, zoals voerleveranciers en loonwerkers. Als zij denken dat er op een bedrijf iets aan de hand is, kunnen ze dat doorgeven. „In de meeste gevallen kon actie worden genomen om erger te voorkomen. De ene keer lukt dat door daadwerkelijke hulp of een goede doorverwijzing, de andere keer door collega’s in te schakelen of families en bekenden, die meehelpen om de zaak weer op de rit te krijgen”, zegt Van Hoof.

Bij ernstige problemen met dierenwelzijn kunnen allerlei oorzaken een rol spelen, uiteenlopend van persoonlijke lichamelijke of geestelijke problemen tot economische tegenslag. Van Hoof: „Vaak gaat het om menselijk leed, dat helaas ook in dierenleed zichtbaar wordt.”