Wat dreef de Oranjes door de eeuwen heen? Vrijheid, verbondenheid en tolerantie zijn de drie kernwoorden in hun optreden, concludeert Visser in haar gedegen boek ”Het geloof van Oranje”.

Zij wijst als eerste op de wijze lessen die Willem van Oranje van zijn biddende moeder Juliana van Stolberg (1506-1580) kreeg. Uitvoerig beschrijft Visser de kerkhistorie van Juliana’s dagen. „Vrijheid van geloof gaat Juliana boven alles”, stelt Visser.

Haar zoon Willem van Oranje ging in hetzelfde spoor. „Willems streven naar verdraagzaamheid tussen gelovigen staat haaks op de visie van fanatieke calvinisten.” In het hoofdstuk over Willem van Oranje en zijn vrouw Louise de Coligny onderstreept zij zijn hechte band met de hugenoten. Vraag is of Visser in haar conclusie in dit hoofdstuk het heden niet te veel over haar visie op het verleden laat heersen: „Wat Louise en Willem in hun geloof verbindt, is de oecumenische gedachte en de haat jegens religieus fanatisme. Bij hen staan niet de regels van de kerkleer voorop, maar het geloof in die ene God die alle mensen lief heeft.” In hetzelfde hoofdstuk noemt zij Calvijns predestinatieleer „huiveringwekkend.”

Stadhouder Frederik Hendrik zette „de oecumenische lijn” van zijn ouders voort, tot ergernis van de calvinistischer Friese stadhouders die Frederik „vrijzinnig” noemden, aldus Visser.

Bewondering heeft Visser voor stadhouder-koning Willem III, die „zich expliciet uitliet over zijn goddelijke roeping.” Het was Willems droom een brug „van Dordt naar zijn Britse rijk te slaan”, aldus Visser. Dat kreeg echter „alleen gestalte in Schotland.”

De hoofdstukken daarna zijn wat feitelijker. Kort beschrijft Visser spanning rond de Afscheiding. Koning Willem I was het niet eens met de lijn van ds. H. de Cock. Visser dook het mooie detail op dat in de sterfkamer van de koning ”De navolging van Christus” van Thomas a Kempis lag.

Koning Willem II voerde „wat godsdienst betreft een ruimdenkender beleid dan zijn vader.” Willem III hield van de protestantse kerk, maar hield „niet van uitersten in het protestantisme.”

Een centrale plaats geeft Visser aan de „oecumenische” koningin Wilhelmina. „De Bijbel was voor haar heilig, de kerk niet”, en: „vanuit haar diepe geloof in God bevrijdde ze zich van haar ego.” Koningin Wilhelmina zou volgens Visser het hugenotenkruis dat al sinds Louise de Coligny in de familie van kind op kind was gegaan aan haar hofpredikant hebben gegeven, nadat Juliana haar kinderen naar de school van Kees Boeke stuurde. Wilhelmina vreesde dat de zuiverheid van het geloof binnen het Huis van Oranje-Nassau verloren was gegaan.

Juliana noemt Visser de vredesvorstin. Over het geloofsleven van Beatrix en Willem-Alexander is Visser uit „respect” kort.

Het boek is geïllustreerd met kleurrijke portretten die de Arubaanse kunstschilder Gustave Nouel voor het boek maakte. De schilder en de schrijver zien hun boek „als een bijdrage aan het streven naar vrede.”

Boekgegevens

”Het geloof van Oranje. Vrijheid, verbondenheid, tolerantie”, Marianne Visser van Klaarwater; uitg. U2pi, Den Haag, 2015; ISBN 978 90 8759 550 0; 294 blz.; € 27,50.