Ze zijn er uit alle landen en regio’s: ministers, centrale bankiers en overige prominenten uit de kringen van de grote geldstromen. Ze schuiven aan om in diverse fora de actuele ontwikkelingen onder de loep te nemen.

Het gaat best goed met de economie, zou je denken vanuit de waarneming in Nederland. Hier noteren we tenslotte een groei van zo’n 2 procent; weliswaar niet uitzonderlijk hoog, maar we zij daarmee toch weg uit de crisis die ons na 2008 langdurig parten speelde. Bezien vanuit mondiaal perspectief klinkt echter bezorgdheid. Het IMF, dat fungeert als een soort overkoepelende organisatie die waakt over de financiële stabiliteit, heeft de prognoses voor de nabije toekomst neerwaarts bijgesteld en tekent daarbij aan dat er een gerede kans bestaat dat het allemaal nog slechter uitpakt.

Over de banken brengt het fonds ook al weinig opbeurende berichten naar buiten. Hun winstgevendheid laat te wensen over en met name in Europa kampen veel van deze instellingen met omvangrijke hoeveelheden oninbare leningen op hun balansen, uitgeleend kapitaal dat ze waarschijnlijk nooit meer terugkrijgen. In de eurozone zou het gaan om zo’n 900 miljard euro. Opnieuw banken die in problemen raken? Het zou zomaar kunnen, komt uit de halfjaarlijkse rapportage van het IMF naar voren.

Volgens de huidige inzichten zal de internationale economie dit jaar met 3,2 procent groeien. Dat lijkt een acceptabel cijfer, maar het is in historische context aan de lage kant. Eerder rekende het IMF op 3,6 procent. Opkomende landen hebben onder meer last van lage prijzen voor de grondstoffen die zij leveren, terwijl in de ontwikkelde delen van de wereld negatieve omstandigheden als de hardnekkig hoge schuldniveaus en een geringe productiviteitsstijging aan de orde zijn.

Risico’s

Er is sprake van grote risico’s. China, mondiaal de nummer twee, vormt al lange tijd een onzekere factor. De groei zwakte er flink af. Het was een van de oorzaken van de turbulentie die in de eerste weken van 2016 de aandelenbeurzen in de greep hield. Die onrust kan terugkeren, waarschuwt het IMF, en dat zou ongunstige gevolgen hebben voor de reële economie.

Opmerkelijk is dat het fonds ook wijst op de dreiging die schuilt in het politieke en maatschappelijke klimaat in het Westen. Er tekent zich een uitwaaierend verzet af tegen globalisering, economische samenwerking en vrijhandel, met een naar binnen gerichte benadering van problemen. De optie van een Brexit bijvoorbeeld, een vertrek van de Britten uit de EU, past in die trend. Dat alles ondermijnt de internationale handel en bedrijvigheid. Meer economische groei die zou de onvrede wellicht terugdringen. Maar hoe die realiseren? Dat is de uitdaging.

Bij het IMF valt vrees te beluisteren dat de beperkte groei het vertrouwen aantast en daarmee een rem zet op de investeringen. Op die manier zou het ongunstige tij zichzelf versterken. Daarmee duikt het gevaar op van wat wordt genoemd een ”secular stagnation”, een structurele stagnatie, een lange tijd van een lage inflatie en een minimale groei.

De afgelopen jaren hebben de centrale banken op ongekende schaal, met renteverlagingen en liquiditeitsoperaties, de economieën gestimuleerd. Maar dat houdt een keer op. In een brief over het IMF-beraad aan de Tweede Kamer constateert minister van Financiën Dijsselbloem: „De voorjaarsvergadering zal waarschijnlijk de eerste sinds de financiële crisis zijn waarin brede erkenning is dat het monetaire beleid nauwelijks meer kan bijdragen aan extra groei.”

Mix

Daarom zal nu in Washington vooral worden aangedrongen op verdere hervormingen, zoals maatregelen die het ondernemersklimaat verbeteren en beperking van de belasting op arbeid, en op extra begrotingsuitgaven die de groei bevorderen. Maar aan dat laatste kleven ook weer bezwaren. Nog een keer Dijsselbloem: „Veel landen hebben reeds hoge publieke schulden. Dit kan de economische groei schaden en vergroot de kwetsbaarheid voor schokken.” Het is dus een lastige zoektocht naar een juiste mix van monetaire, structurele en budgettaire maatregelen.

En wat mogen we verwachten in Nederland? Het IMF voorspelt een voortgaande groei van dicht bij de 2 procent. Maar als het elders verkeerd gaat, blijven we natuurlijk niet buiten schot. Daarvoor zijn we als kleine en open economie te afhankelijk van wat er om ons heen gebeurt.