Net zolang doorgaan totdat er iets wezenlijks uitkomt waar iedereen zich in kan vinden. Dat kan natuurlijk wel even wat tijd kosten. Vandaar de naam: opblijven, desnoods ’s nachts doorgaan: ”la nuit debout”, dus.

Een groep van duizend overwegend jonge Fransen trotseerde de regen die eerder deze week op de Place de la République met bakken uit de hemel kwam. De sprekers bleven komen. En niet alleen in Parijs. In verschillende Franse steden en ook in Brussel bleven jongeren op om te debatteren over hoe het nu verder moet. Ze zijn het zat om toe te kijken, ze vinden dat het tijd is voor een grondige verandering van de maatschappij.

Pauline heeft de microfoon gekregen. Ze vertelt het afschuwelijk te vinden dat er dingen gebeuren waar ze medeverantwoordelijkheid voor draagt. Ze heeft het over de militaire interventies van Frankrijk, in Afrika en in Irak. Eigenlijk wil ze helemaal niet dat het Franse leger daar de boel platgooit, en toch gebeurt het. Het systeem verandert niet. Ze pleit voor een vorm van directe democratie zonder tussenkomst van een volksvertegenwoordiging.

Te weinig macht

Pauline: „We moeten streven naar een nieuwe vorm van democratie. Er zijn dingen die moeten veranderen en dat heeft met macht te maken. We hebben nu te weinig macht. Eigenlijk hebben we niets te zeggen over ons leven. En nu moeten we maar eens met de vuist op tafel slaan, nu willen we geen mooie woorden meer, het gaat om daden.”

Het bruist op het plein. Iemand zingt over het in eigen handen nemen van het lot. Er is webradio en verschillende verslaggevers praten de luisteraars bij over de laatste ontwikkelingen op het plein. Een spreker van de Spaanse protestbeweging Podemos heeft de microfoon gekregen. Hij steekt zijn inmiddels doorweekte toehoorders een hart onder de riem en zegt dat iedereen vooral moet terugkomen. Iedere avond weer. „En blijven praten, niet over wat ons verdeelt, maar over wat ons bindt.” Hij krijgt een luid applaus.

De oproep voor meer saamhorigheid lijkt aan te slaan. Frankrijk heeft al jaren te maken met een enorme jeugdwerkloosheid. Pogingen van president François Hollande om meer jongeren aan een baan te helpen hebben nauwelijks effect. In de leeftijdscategorie tot 25 jaar zit meer dan een kwart thuis, het gaat om meer 720.000 jongeren. Nergens in Europa is de werkloosheid in deze groep zo hoog.

Moedeloos

Die weinig rooskleurige toekomstperspectieven hebben jongeren moedeloos gemaakt. Maar daar is nu even weinig van te merken. Het is alsof de onthullingen over het belastingparadijs Panama de emmer hebben doen overlopen.

Een andere spreker krijgt het woord. Hij heeft het over het loslaten van bestaande ideologieën en pleit voor creativiteit: „We moeten niet bij de pakken neer gaan zitten, laten we rechtop gaan lopen. Of je nu werkloos bent of dweilt bij McDonald’s, het maakt niet uit, vandaag moeten we het woord nemen. En we hebben niemand nodig om na te denken.”

Niets wordt ontzien, zelfs de Franse grondwet niet. Die mag worden herschreven. Commissies en werkgroepen buigen zich op verschillende plekken op het plein over een flink aantal thema’s: het klimaat, het geweld in de maatschappij en de noodtoestand die al maanden van kracht is.

Gaëlle vraagt de aanwezigen ertoe om te zien naar pallets, zodat mensen hun tent kunnen opzetten. Studenten van de kunstacademie hebben plannen om een vesting te bouwen. Gaëlle: „Deze beweging moet maanden duren, en daarom gaan we dit plein bezet houden. Wie overdag moet werken kan iedere avond hierheen komen.”