Het door de KRO geïnitieerde rapport ”God in Nederland. 1966-2015” is met vaart geschreven. Toch blijft het bij dit soort onderzoeken belangrijk waar de onderzoeksgegevens nu precies vandaan komen. En juist dat blijft schimmig.

Kleine kerken

De kleine kerken worden omschreven als enkele reformatorische kerken, evangelische gemeenten en kleine vrijzinnige kerken. Een wonderlijke vulling van de kerkelijke container met het bordje ”Kleine kerken”. Want het is nogal een verschil of je het hebt over de Gereformeerde Gemeenten met meer dan 100.000 leden of over de veel kleinere Remonstrantse Broederschap.

Hoe dan ook: de conclusies in het rapport zijn weinig hoopgevend. Het kerkelijk leven in Nederland kalft af. Dat is geen nieuws. Hoogstens is het nieuws dat op scharniermomenten van het leven de behoefte aan kerkelijke betrokkenheid eveneens afneemt.

Vooral de afkalving van de Rooms-Katholieke Kerk, het grootste kerkgenootschap in ons land, gaat hard. De neergang van de Protestantse Kerk in Nederland gaat ook door, al doet zich bij die kerk het wonderlijke verschijnsel voor dat de leden van de Protestantse Kerk zeggen vaker naar de kerk te gaan dan negen jaar geleden.

Triest is het dat die PKN overigens evenveel jongeren onder haar leden telt als die kerken die het rapport bundelt onder het kopje ”Kleine kerken”.

Circulatie

Om het plaatje nog wat donkerder te maken: het feit dat de kleine kerken zich stabiliseren voor wat betreft het ledental, komt vooral door het feit dat ze nogal wat leden opnemen uit de Protestantse Kerk. Geen groei dus, maar een circulatie van toch al bij de kerk betrokken mensen.

Al met al bevestigt het jongste rapport de conclusies die al langer worden getrokken: neergang op zo ongeveer alle fronten.

Hoezeer de cijfers van het onderzoek hem ook verdrieten, toch is monseigneur dr. G. J. N. de Korte, die onlangs benoemd is tot bisschop van Den Bosch, niet in paniek. Hij citeert in het rapport een gebed van paus Johannes XXIII: „Heer, het is Uw kerk. Ik ga nu slapen.”