„Stel dat de evolutietheorie waar is, wat betekent dat concreet? De aarde is 4,5 miljard jaar oud. Er is gemeenschappelijke afstamming. Maar hebben Adam en Eva dan wel echt bestaan? Is er wel een zondeval geweest?” Theologische vragen te over, waarop Gijsbert van den Brink, hoogleraar geloof en wetenschap aan de Vrije Universiteit in Amsterdam, in zijn in 2017 te verschijnen boek ingaat.

„Bijbel en natuurwetenschap kunnen niet met elkaar in tegenspraak zijn. Beide zijn een openbaring van dezelfde Schepper”, stelt Van den Brink.

De Bijbel moeten we volgens hem zo lezen dat de Heere in Genesis 1 tot en met 3 Zich in Zijn goedheid heeft willen aansluiten bij het begrip van de mensen uit die tijd, de zogeheten accommodatieleer. De wetenschappelijke feiten dwingen christenen om de Bijbel nu anders te gaan lezen dan vroeger, aldus Van den Brink. „Christenen moeten de wetenschap serieus nemen. En ja, ik ben een theïstisch evolutionist.”

Kerkgeschiedenis

Prof. dr. Mart-Jan Paul, Bijbelwetenschapper aan de universiteit van Leuven, is het vierkant met hem oneens. „De accommodatieleer komen we al tegen bij de kerkvaders. Maar nu wordt deze gebruikt om teksten precies het tegenovergestelde te laten zeggen van wat deze eigenlijk bedoelt.”

Van den Brink: „Kerkgeschiedenis speelt bij jou wel een grote rol. De interpretatie van de Schrift staat niet stil, maar ontwikkelt zich toch ook?”

Paul beaamt dat de Bijbeltekst moet worden geïnterpreteerd. „Daar zijn regels voor. Ik vind het daarom belangrijk hoe de kerk der eeuwen met deze vraag is omgegaan. De kerkvaders hebben altijd vastgehouden aan een letterlijke schepping in zes dagen, tegen de evolutie-ideeën van de Griekse filosofen in.”

Dat de theologische kwesties ook de gemoederen van de 550 aanwezigen in de zaal bezighouden, blijkt wel uit de vragen. Zoals: is de mens een unieke schepping naar Gods beeld of stamt hij af van mensachtigen, de zogenaamde hominiden?

Skeletten

Voor Van den Brink is het een uitgemaakte zaak. „De mens is het resultaat van geleidelijke ontwikkeling. Van de levensvormen die ons zijn voorgegaan, vinden we nu de skeletten. Op een bepaald moment heeft God mensen geroepen uit een populatie hominiden.”

Paul: „Ik vind nergens in de Bijbel dat de mens afstamt van mensachtigen die op een bepaald moment een relatie met God aangaan. Dat is inlegkunde.”

Wat is de zondeval geweest? Van den Brink: „Uit de populatie van de eerste mensen heeft Adam gezondigd als verbondshoofd. Hij heeft zijn dierlijke natuur de vrije loop gelaten.” Een vragensteller had daar problemen mee. Als God de kwade dierlijke natuur van de mens heeft geschapen, is God dan niet de auteur van de zonde?

Ds. M. A. van den Berg uit Zoetermeer vroeg zich aan het einde van de middag vertwijfeld af of er de afgelopen veertig jaar wel vooruitgang is geboekt in de discussie ”Adam of aap”? Van den Brink: „Het is nu Adam en aap.” Paul: „Ik heb mensen ongelooflijk veel creativiteit aan de dag zien leggen om evolutie te kunnen lezen in Genesis.”