Veertig procent van alle staatsobligaties heeft inmiddels een negatief rendement, wat betekent dat beleggers die hun geld uitlenen aan een staat, daarvoor geen rente ontvangen maar er geld op toeleggen. Wereldwijd betalen banken daarnaast geld als ze hun overtollige reserves willen stallen bij de centrale bank. Hierdoor daalt ook de spaarrente gestaag. Alle signalen wijzen erop dat de rente, die al jaren „historisch laag” wordt genoemd, nóg verder dalen zal.

Die situatie, een omgekeerde wereld, is het gevolg van een samenspel tussen een langzaam ontrafelende, schuldgedreven economie én onorthodox monetair beleid van centrale banken. Om de inflatie aan te jagen en de kwakkelende economie een impuls te geven, pompen die al maandenlang ongekende hoeveelheden geld in het systeem. In navolging van centrale banken in de VS en Japan doet ook de Europese Centrale Bank (ECB) daar driftig aan mee. Sinds vorig jaar kocht hij al voor ruim 700 miljard euro aan leningen op, voornamelijk staatsobligaties van eurolanden. 
De ECB-rente staat al lange tijd nagenoeg op nul en banken die bij de ECB geld willen stallen, betalen 
0,3 procent boete. Donderdag komt de ECB naar verwachting met nieuwe, verdergaande maatregelen.

Ondertussen lijkt dit beleid meer kwaad te doen dan goed. Voor huizenkopers mag de lage rente dan fijn zijn; spaarders, pensioenfondsen, verzekeraars en steeds vaker ook banken dreigen erdoor in de problemen te komen. Bovendien werkt het beleid niet. Op de prijzen van beleggingen na, is inflatie in de westerse wereld nagenoeg non-existent, en ook de economische groei houdt niet over, terwijl de schulden verder groeien. Door toch op dezelfde voet verder te gaan, gedraagt de ECB zich als een dokter die, ondanks dat het medicijn niet werkt, zijn zieke patiënt een steeds hogere dosis toedient, terwijl de bijwerkingen toenemen. Omdat centrale bankiers steeds minder speelruimte hebben om de inflatie nog aan te jagen, worden inmiddels ook steeds drastischer vormen bespreekbaar. Zo wordt al openlijk gesproken over „helikoptergeld”, waarbij de ECB als het ware met een helikopter over de eurozone komt vliegen en bankbiljetten strooit, door burgers ”gratis geld” op hun bankrekening bij te schrijven.

Deze monetaire waanzin moet stoppen. Ten onrechte lijken centrale bankiers de economie als maakbaar te beschouwen, terwijl wat in wezen een economie drijft, vertrouwen, juist grillig is en zeer moeilijk te sturen. Als de ervaring met mondiale monetaire strapatsen ons in de afgelopen decennia bovendien íéts heeft geleerd, dan is het wel dat ook het vertrouwen in geld te voet komt en te paard gaat. Het huidige monetaire beleid zet financiële waarden op hun kop, wat het vertrouwen van burgers in geld kan ondermijnen. Dat Japanse spaarders hun geld al opslaan in kluizen en een bank in Duitsland dit overweegt, is een teken aan de wand. Hedendaags geld heeft geen waarde in zichzelf, maar werkt als betaalmiddel alléén omdat we er met zijn allen in vertrouwen. Dat vertrouwen is broos en verdraagt geen monetair geëxperimenteer.