Hoorspel over razzia 1944 op drie luisterkeien Putten
PUTTEN. Mitrailleurvuur, een slippende Duitse auto, een flard van psalmgezang, een predikant die namen van omgekomen mannen voorleest. Op drie plaatsen in Putten is voortaan een hoorspel te beluisteren over de razzia in oktober 1944.
Ruim 600 mannen werden toen gedeporteerd als vergelding voor een aanslag waarbij een Duitse officier omkwam.
De drie ‘luisterplekken’ zijn onderdeel van de Liberation Route Europe. Er zijn veldkeien met daarop een informatiepaneel geplaatst bij de Oldenallersebrug richting Nijkerk. Daar werd in 1944 de aanslag gepleegd.
Ook is er een luisterplek bij de gedenksteen bij de Oude Kerk. Daarvandaan werden de mannen weggevoerd.
De derde mogelijkheid om het hoorspel te beluisteren is bij de Herdenkingshof en het monument De Vrouw van Putten. Daar wordt jaarlijks de razzia herdacht.
Te horen is onder meer hoe de aanslagplegers hun instructies krijgen en hoe de mannen van Putten nog wat eten toegestopt krijgen: „Hier buurman, neem dit, jij hebt geen vrouw die voor je zorgt.”
Ook is er een dialoog tussen twee vrouwen als woningen in het dorp in brand worden gestoken: „Zie je dat? Het huis waar ik geboren ben, gaat in vlammen op. We hebben straks niets meer en waar zijn onze mannen?”, zegt de een. „Sttt, ik weet het”, reageert de ander. „Vertrouw op de Heer.”
Op transport
Als represaillemaatregel voor de aanslag pakten de Duitse bezetters 659 mannen op en brandden ze zo’n 110 huizen plat. De mannen werden weggevoerd naar Kamp Amersfoort; 601 van hen werden op transport gezet naar concentratiekamp Neuengamme in Noord-Duitsland. Uiteindelijk keerden 48 mannen terug, van wie er 5 kort daarna overleden alsnog.
De Liberation Route Europe volgt het pad van de geallieerden tijdens de bevrijding van Europa, van Zuid-Engeland via Normandië, de Ardennen, Nederland en het Duitse Hürtgenwald (bij Aken) naar Berlijn.
Eindpunt van de route wordt de Poolse stad Gdansk, waar bijna twee generaties later een democratische revolutie op gang kwam om de tweedeling van Europa door het IJzeren Gordijn op te heffen.
De route laat belangstellenden beleven wat zich in 1944 en 1945 afspeelde. In Nederland zijn op bijna 180 plaatsen luisterplekken.
Op elke locatie kan een hoorspel worden beluisterd over de belevenissen van één of meer personen in de laatste jaren van de Tweede Wereldoorlog.