Grote afwezige was zaterdag in Hoofddorp de bemanning. Mede-eigenaar Hendrik Romkes, die zelf enkele visreizen als schipper meevoer, verontschuldigde zijn collega’s. „De jongens pakken deze dag nog even mee”, zei hij bij de presentatie van de eerste resultaten uit de praktijk.

De ruim honderd aanwezige vissers en andere betrokkenen –specialisten uit de scheepsbouw, accountants, vertegenwoordigers van belangenorganisaties en overheid en zelfs een enkele milieuactivist– hadden alle begrip. Ze weten: na het ongunstige weer van de afgelopen tijd is elke zeedag welkom.

Sowieso was het een korte visweek vanwege de Urker biddag afgelopen woensdag. Urk is tenslotte de thuishaven van de kotter, die door de families Kramer en Romkes wordt geëxploiteerd. Dat de registratieletters UK op de boeg ontbreken, onderstreept het feit dat dit project voor alle Nederlandse vissers van belang is. MDV staat voor Masterplan Duurzame Visserij, naar de gelijknamige stichting die een aantal jaren geleden het voortouw nam voor wat moet uitlopen op een ingrijpende vernieuwing van de kottervloot. Die vloot is grotendeels verouderd als gevolg van een lange reeks magere jaren, waarin de visprijzen op afslag ver onder de maat waren terwijl de brandstofprijs juist tot ongekende hoogte steeg. Hoewel de druk wat dit betreft wat van de ketel is –2015 bracht hogere prijzen voor tong en schol terwijl de kotters momenteel gasolie bunkeren voor 22 cent per liter tegen bijna 70 cent enkele jaren geleden– is iedereen in de sector benieuwd naar de prestaties van de MDV 1. Die mogen er zijn.

Na zes maanden vissen blijkt de kotter met 6700 liter per week ruim de helft minder brandstof te verbruiken dan traditionele schepen die met dezelfde techniek vissen (twinrig: vissen met twee netten die vanaf de achterkant van het schip in zee worden gelaten en de zeebodem minder beroeren dan de vaker gebruikte boomkor). Het financiële rendement ligt vooral daardoor fors hoger. In het derde kwartaal van 2015 kwam het visserijresultaat (omzet minus directe kosten, waaronder brandstof en de beloning van de opvarenden) uit op 184.000 euro. Traditionele twinriggers bleven dat kwartaal steken op 120.000 euro, meldde Jaap Luchies, procesmanager bij de stichting MDV. Op jaarbasis komt het berekende visserijresultaat, bij een vierdaagse visweek, op 585.000 euro en de terugverdientijd op 9 jaar. Dat zijn cijfers waar niet alleen vissers maar ook banken vrolijk van worden. „De kasstroom heeft rek genoeg om een stijging van de brandstofkosten en lagere visprijzen op te vangen”, zei Luchies.

Dat de kotter met zo weinig gasolie toekan, is onder meer te danken aan de vormgeving. De romp lijkt op die van een jacht en heeft daardoor in het water minder weerstand. Hij is bovendien licht doordat er behalve staal ook composieten in zijn verwerkt. De schroef wordt aangedreven door een elektromotor van slechts 400 kW, ruwweg de helft van het motorvermogen van een traditioneel schip met dezelfde lengte. Een dieselgenerator wekt de benodigde stroom op.

De MDV 1 experimenteert als eerste met de twinrigpulsvisserij. Elektrisch vissen (puls) wordt al wel op grote schaal in de boomkorvisserij toegepast, maar nog niet bij het twinriggen. Het pulsen bleef tot nu toe beperkt tot kortstondige testen, vertelde mede-eigenaar Romkes. Het vistuig moet verder worden aangepast, omdat tong zich er nog moeilijk mee laat vangen.

Het varen op de MDV 1 blijkt een sensatie. Vooral de stilte aan boord, dankzij de elektromotor, maakt indruk op de vissers. Waar ze vroeger in een lawaaiige omgeving leefden en werkten, kunnen ze elkaar nu zonder stemverheffing verstaan.

Van de beoogde visverwerking aan boord is nog weinig terechtgekomen. De sorteermachine, die de kosten in de visafslag omlaag moet brengen, werkt nog niet en wordt aangepast. De stripmachine (die de ingewanden van de vis verwijdert) werkt wel goed: die levert bij een vangst van 1000 kilo een kwartier tijdwinst op vergeleken met handmatig „strippen.”

MDV-voorzitter Auke Hoefnagel onderstreepte dat bij de MDV 1 de economische en de ecologische voordelen hand in hand gaan. Zo gaat de uitstoot van kooldioxide fors omlaag. Voormalig VVD-Europarlementariër Herman Vermeer deed een oproep aan „milieuorganisaties als Greenpeace” om het MDV-project te omarmen. Anne Doeksen van stichting De Noordzee nam de handschoen op: „Ik denk dat ngo’s dit project toejuichen. Mijn hart klopt er in ieder geval vrolijker van.”