Virtual reality –vr, ofwel virtuele werkelijkheid– is een van de belangrijkste trends van de komende jaren. Nieuw is het fenomeen niet; al jarenlang wordt er gewerkt aan toepassingen die mensen de ervaring geven alsof ze in een andere wereld zijn. Maar al die pogingen, neem de game Second Life, waren altijd nog tamelijk tweedimensionaal.

Voortschrijdende techniek tilt de virtuele ervaring echter naar een steeds hoger niveau. Een slimme combinatie van computerkracht en optische instrumenten –zoals een speciale bril– zorgt ervoor dat de gebruiker zich fysiek in een andere omgeving waant. Sensoren waarmee virtuele voorwerpen betast of gepakt kunnen worden, maken het plaatje compleet.

Juist deze beleving komt nu ook binnen handbereik van de gewone consument. Verschillende fabrikanten presenteerden begin deze maand hun versie van de vr-bril. Die modellen zijn nog het beste te omschrijven als een fors uitgevallen duikbril. Zo’n bril bevat aan de binnenzijde twee beeldschermen, die direct voor de ogen zijn geplaatst. Het driedimensionale beeld dat op de schermen wordt geprojecteerd, komt daardoor direct in het brein binnen. Omdat de bril de ogen helemaal omsluit, is er geen verstoring door visuele prikkels uit de échte omgeving. In feite worden de hersenen simpelweg gefopt.

Therapie

In het kielzog hiervan gaat de ontwikkeling van vr-toepassingen in sneltreinvaart mee. Onderzoek van Multiscope toonde onlangs aan dat Nederlandse consumenten verwachten vr vooral te gebruiken voor films en games, maar er kan veel méér. Sporten, rondwandelen in een nieuw te bouwen huis, een potje tafeltennissen met een vriend in Nieuw-Zeeland, een bezoek aan het Rijksmuseum; dat zijn de voor de hand liggende voorbeelden. De GGZ Friesland gaat al een stap verder en zet virtual reality in bij de behandeling van angststoornissen. Met een vr-bril op het hoofd worden patiënten in een gecontroleerde omgeving blootgesteld aan lastige situaties, als onderdeel van hun therapie. En de Amerikaanse krant The New York Times gebruikt vr sinds kort als journalistiek instrument. De krant gaf vorig jaar 1 miljoen abonnees een kartonnen vr-bril kado. Via een speciale app kunnen ze nu reportages en nieuwsverhalen bekijken.

Door middel van virtual reality kunnen mensen die fysiek van elkaar gescheiden zijn elkaar toch ontmoeten –in een virtuele, niet bestaande ruimte– en samen activiteiten ondernemen. Juist dát is waarom sociaal netwerk Facebook vol inzet op vr. In 2014 kocht het voor 1,45 miljard dollar de start-up Oculus VR, maker van vr-brillen. Daar werken inmiddels zo’n 400 mensen. Als vr écht groot wordt, heeft Facebook met z’n 1,5 miljard gebruikers alvast een forse afzetmarkt voor allerlei vr-toepassingen en -producten.

Niet voor niets haasten ook andere grote technologiebedrijven zich om aan te haken. Samsung was een van de eerste fabrikanten die een vr-bril op de markt brachten. Sony en HTC toonden hun modellen begin deze maand in Las Vegas. Microsoft zette flinke stappen met de introductie van de Hololens, een bril om hologrammen mee te bekijken. En Google heeft sinds deze maand een heuse ”vice president virtual reality”, baas van een al even verse afdeling die zich louter op vr richt.

Google was al een tijdje aan het experimenteren, onder meer met de Google Cardboard. Dat is een kartonnen vr-bril waarin een smartphone als beeldscherm kan worden geplaatst (zie kader). Ook de hausse aan 360-graden video’s op YouTube toont aan dat Google –moederbedrijf van het videokanaal– de trend heeft opgepikt. Dergelijke video’s bieden de kijker de mogelijkheid om zelf het perspectief van de camera te bepalen, en daarmee dus alle kanten op te kijken.

Betekent dit dat volgend jaar elk huishouden over een vr-set beschikt? Dat ook weer niet. Hoewel steeds beter, staat de techniek nog in de kinderschoenen. De brillen worden weliswaar steeds verfijnder, maar qua gebruiksgemak is er nog wel wat te winnen. Ook zijn er stevige pc’s of gameconsoles nodig om meer geavanceerde brillen te laten werken.

Geen hype

De ijver waarmee grote spelers zich op de vr-markt storten, toont wel aan dat hier geen sprake is van een hype. Virtual reality ontwikkelt zich razendsnel tot een belangrijke en blijvende technologie, waarvan we de impact nauwelijks nog kunnen overzien. Helaas ook met tal van negatieve toepassingen, getuige de grote interesse vanuit onder meer de porno-industrie.

Voorbeelden van vr-brillen

Oculus Rift

• Een van de meest geavanceerde consumentenbrillen.

• Vereist een krachtige pc en andere hardware voor daadwerkelijk gebruik.

• Leverbaar vanaf maart 2016, voor een vanafprijs van 699 euro.

Samsung Gear VR

• Bril waarin een smartphone kan worden geplaatst.

• Een van de betere brillen voor relatief weinig geld (rond de 100 euro).

• Alleen geschikt voor beperkt aantal Samsungsmartphones.

Google Cardboard

• Bril waarin een smartphone kan worden geplaatst.

• Zeer goedkoop, er is al een Cardboard onder de 10 euro.

• Beperkte vr-ervaring, meer een introductiemodel.