SCP: De consument kiest steeds bewuster
Het aantal maatschappelijk bewuste consumenten neemt gestaag toe. Dat is althans de conclusie van ”Kiezen bij de kassa”, een donderdag gepresenteerde publicatie van het Sociaal en Cultureel Planbureau (SCP). Een derde van de Nederlanders kan inmiddels gerekend worden tot de ”buycotters”: mensen die weleens iets kopen met het oog op milieu of dierenwelzijn.
In ”Kiezen bij de kassa” wordt maatschappelijk bewust consumeren ingeperkt tot duurzaamheid. Het kan verschillende gedaanten aannemen. Je kunt bijvoorbeeld een kledingmerk boycotten omdat je bang bent dat er kinderarbeid aan te pas is gekomen. Of juist duurzame kleding of biologische eieren kopen (”buycotten”). Je kunt ook je leefstijl verduurzamen door vegetarisch te eten, te consuminderen of spullen met anderen te delen.
De grootste groep bewuste consumenten is ”buycotter”, aldus het SCP: 33 procent van de consumenten. Tien jaar geleden was dat nog 26 procent. Ook de groep boycotters is vrij groot en groeiend: 15 procent van de consumenten koopt uit duurzame overwegingen bepaalde producten niet. Dat was tien jaar geleden nog 10 procent.
Andere vormen van duurzamer consumeren kennen veel minder aanhangers. Een kleine minderheid eet vegetarisch of veganistisch (respectievelijk 3 tot 4,5 procent en 0,5 procent van de bevolking). Een iets grotere groep deelt producten en diensten met anderen vanuit milieubewustzijn (5 procent van de Nederlanders).
De SCP-publicatie richt zich op wat burgers zelf doen en een aantal duurzame voedselinitiatieven die de afgelopen jaren uit de grond zijn geschoten. Voedselcoöperatie Rechtstreex, maaltijddeelplatform Thuisafgehaald, stadsboerderij Uit Je Eigen Stad en ‘groenteredder’ Kromkommer vormen „belangrijke vehikels om maatschappelijke bewust consumeren te faciliteren.” Ze spelen ook een belangrijk rol bij de bewustwording van de consument.
Het is tijd voor gekke groente
Naam: Chantal Engelen, Rotterdam
Leeftijd: 33
Betrokkenheid: was in 2013 medeoprichter van Kromkommer
Lijfspreuk: The world would be a great place if we just tried a little harder (De wereld zou een geweldige plaats zijn als we iets beter ons best zouden doen).
„Van alle groente en fruit in Nederland wordt 5 tot 10 procent verspild omdat het er niet perfect uitziet en vanwege overproductie. Terwijl er met de smaak van deze producten niets mis is. Dat is toch krom? Kromkommer zorgt ervoor dat gekke groenten weer op ons bord belanden. Dat doen we met ludieke acties en campagnes. Wij maken ook soep van gekke groente. Die is in heel Nederland verkrijgbaar.
Voedselverspilling is niet alleen zonde van het heerlijke eten, het brengt ook een zware milieubelasting met zich mee. De productie van voedsel vraagt om veel energie en hulpbronnen. Die worden samen met het voedsel verspild. Het is belangrijk om dit probleem aan te pakken, zodat we ook in de toekomst kunnen voorzien in gezond voedsel voor iedereen. Ik geloof dat we dit probleem met relatief kleine ingrepen kunnen aanpakken. Dit motiveert mij iedere dag om aan de slag te gaan.
Steeds meer mensen worden zich bewust van voedselverspilling en van het bestaan van gekke groente. Wij hopen uiteindelijk te bereiken dat mensen gaan inzien dat kwaliteit niet per se samenhangt met een ‘perfect’ uiterlijk. De natuur maakt nu eenmaal geen eenheidsworst. De tijd is rijp voor gekke groente in het schap, krom naast recht.
Laten we goed voor deze aarde zorgen
Naam: Paulien Visscher-van Beek, Barneveld
Leeftijd: 32
Betrokkenheid: heeft een eigen weblog
Lijfspreuk: You don’t have to eat less, you just have to eat right (Je hoeft niet minder te eten, je hoeft alleen maar goed te eten).
„Ik heb ervoor gekozen om plantaardig te eten. Geen vlees en vis, en ook geen kaas, melk, eieren en andere dierlijke producten. Daarnaast eten we geen geraffineerde suikers.
In mijn optiek is het belangrijk om goed voor je lichaam te zorgen: dierlijke eiwitten en vetten (en ook geraffineerde suikers) kunnen een slechte invloed hebben op je lichaam, en dit kan tal van gevolgen krijgen. Ook wil ik gaan voor een eerlijke voedselverdeling: we halen voer voor de dieren (zoals graan en maïs) weg uit landen waar de bevolking dit zelf hard nodig heeft. Dit gaat me aan het hart. Het kan toch gewoon niet waar zijn dat omdat wij in het Westen vlees willen eten, mensen in derdewereldlanden honger lijden. Maar dat is wel de realiteit. Daarnaast wil ik het milieu in het oog houden: de milieubelasting van de veeteelt is enorm groot. Ik ben ervan overtuigd dat ik als christen de taak heb gekregen om goed voor deze aarde te zorgen. En niet in de laatste plaats wil ik geen dieren laten lijden en doden.
Voor mij en mijn gezin levert deze eetstijl een gezonder en fitter lichaam op. Een heel concreet voorbeeld is het feit dat we geen gaatjes meer hebben in ons gebit. Voor mezelf kan ik zeggen dat mijn huid heel zuiver en glad is geworden. En zo zijn er nog meer voorbeelden te noemen. Verder draag ik zo een steentje bij aan een betere wereld.”
Koken voor anderen maakt gelukkig
Naam: Joke van Ameijde, Apeldoorn
Leeftijd: 69
Betrokkenheid: deelt sinds 2012 onder de naam ”vegetarische thuiskok” maaltijden via Thuisafgehaald
Lijfspreuk: Koken voor anderen maakt me gelukkig.
„Maaltijden delen met mensen in je omgeving: dat is het idee achter het onlineplatform Thuisafgehaald.nl. Ik kook standaard drie keer per week voor iemand met een chronische ziekte. Verder hangt het ook een beetje af van mijn eigen planning. Ik heb een grote moestuin. Koken voor Thuisafgehaald is een mooie manier om een overvloedige oogst te verwerken.
Eerlijk gezegd doe ik hier vooral aan mee omdat ik ervan houd om te koken, liefst voor meerdere mensen. Eens per maand organiseer ik ook een aanschuifmaaltijd. Dan zitten er zo’n zestien mensen aan tafel. Alleen voor je zelf koken is toch minder leuk. Ik heb mijn hele leven graag gekookt, had achteraf gezien misschien wel kok willen worden. Maar dat was in die tijd geen optie.
Het levert me veel leuke contacten op. En ook wel gezelligheid. De laatste keer at er een aantal asielzoekers uit Syrië mee bij de aanschuiftafel. Al die vogels van diverse pluimage: dat vind ik heel leuk.”
Wereldberoemd in Rotterdam
Naam: Huibert de Leede, Rotterdam
Leeftijd: 39
Betrokkenheid: was in 2011 medeoprichter van Uit Je Eigen Stad
Lijfspreuk: Mensen willen graag in contact blijven met waar hun eten vandaan komt.
„Uit Je Eigen Stad is een Rotterdams stadslandbouwbedrijf waar onder andere groente wordt geteeld, paddenstoelen worden gekweekt en leg- en vleeskippen worden gehouden. Het doel is stadsbewoners meer in contact te brengen met voedsel en hoe het wordt geproduceerd. We geven ook cursussen. Er is veel belangstelling voor de cursus biologisch moestuinieren en zelf een kip slachten.
Ik ben hieraan begonnen door een mix van idealisme en pioniersdrift. Ik ben ervan overtuigd dat er iets moet veranderen aan de manier waarop we met z’n allen met voedsel omgaan. Zoals het nu gaat wordt er roofbouw gepleegd op deze planeet. We eten bijvoorbeeld te veel vlees. De bodem verschraalt. Dat zijn dingen waar we over moeten nadenken. Verder vind ik het persoonlijk ook leuk om creatief bezig te zijn en iets nieuws op te zetten. Dat speelt ook een grote rol.
Economisch gezien levert het nog niet veel op. We staan op het punt om te gaan renderen. Maar ik kan wel zeggen dat we inmiddels ‘wereldberoemd’ zijn in Rotterdam. We zijn echt een hotspot geworden. Er komen jaarlijks 30.000 tot 40.000 mensen bij ons over de vloer. Dat is meer dan we hadden durven dromen.”
Redlove is rechtstreeks te koop bij de teler
Naam: Jacco Merckens, Werkhoven
Leeftijd: 37
Betrokkenheid: teelt appels voor Rechtstreex
Lijfspreuk: Altijd op zoek naar nieuwe uitdagingen.
„Rechtstreex verkort de voedselketen. Consumenten kopen via dit systeem rechtstreeks in bij de boer. Dit leidt ertoe dat de boer een betere prijs krijgt: van elke euro die bij Rechtstreex binnenkomt gaat 63 cent naar de producent. Alle producten worden lokaal geproduceerd. Door de korte lijnen zijn ze verser dan in de supermarkt.
Ik doe hieraan mee om de lijn tussen de teler en de consument kort te houden. Dat vind ik heel belangrijk. Ik heb er bewust voor gekozen om mijn appels niet via de supermarkt aan te bieden. Verder wil ik graag een zo gezond en puur mogelijk product verkopen. Sinds een paar jaar lever ik als enige teler in Nederland het nieuwe ras Redlove. Deze appel –met rood vruchtvlees– bevat vergeleken met andere soorten veel minder residuen. Daar ben ik best trots op.
Rechtstreex levert veel waardering voor het product op. Ik heb het idee dat Rechtstreex het streekgevoel versterkt. En kortere lijnen, dat is ook nog eens duurzaam. Een echte win-winsituatie, zou je kunnen zeggen.”
