Het Amerikaanse Sun Microsystems liet weten dat het besluit „niet alleen belangrijk is voor de Europese consument, maar ook van belang is voor meer vernieuwing en concurrentie in de wereld.”

De Europese Commissie legde Microsoft woensdag een recordboete op van bijna 0,5 miljard euro. De EU straft het concern wegens misbruik van de bijna-monopoliepositie die het bezit op de markt. Commissaris Mario Monti, die is belast met het toezicht op een eerlijke concurrentie, maakte het besluit bekend. Het kwam tot stand na een diepgaand onderzoek, dat ruim vijf jaar in beslag nam. De slepende affaire begon in december 1998 met een klacht van Sun Microsystems, eveneens een ict-fabrikant uit de VS.

Brussel constateert een overtreding van de door de Unie gehanteerde mededingingsregels. Het vindt het onjuist dat Microsoft, opgericht door Bill Gates, het op zo’n 95 procent van alle computers geïnstalleerde besturingssysteem Windows alleen verkoopt in een variant die de klant niet de mogelijkheid verschaft om die te combineren met aanvullende producten van andere leveranciers.

Het dagelijks bestuur van de EU gelast de betrokken onderneming daarom uiterlijk over negentig dagen ook een kale versie aan te bieden, zonder bijvoorbeeld Media Player, een programma voor het afspelen van video- en muziekbestanden. Verder dient de multinational binnen 120 dagen tot dusver geheime informatie te verstrekken aan branchegenoten die onmisbaar is om hun eigen artikelen af te stemmen op Windows.

In een toelichting verklaarde Monti dat de corrigerende maatregelen erop gericht zijn de situatie te herstellen dat er nieuwe software ontwikkeld kan worden die kans heeft om in de slag op de markt te overleven. „Wij plegen geen inbreuk op het intellectueel eigendom”, voegde de Italiaan daaraan nadrukkelijk toe. Hij huldigt de opvatting dat de ingreep de innovatie zal bevorderen en de keuzes voor de consument zal verbreden. Dit laatste leidt op zijn beurt tot een neerwaartse druk op de prijzen.

Het precieze bedrag van de sanctie is 497,2 miljoen euro. Een boete van een dergelijke omvang kwam niet eerder voor. De hoogste tot nu toe stond op naam van het Zwitserse farmaciebedrijf Hofmann-La Roche. Dat moest in 2001 462 miljoen euro afdragen in verband met verboden prijsafspraken.

Voor Microsoft komt de te betalen somma neer op 1,66 procent van de wereldwijde jaaromzet. Dat betekent aanzienlijk minder dan het maximum van 10 procent dat de Commissie mag eisen. Volgens Monti is de strafmaat gebaseerd op enkel de omzet in Europa. Vorige week heeft hij met de topman van de firma, Steve Ballmer, onderhandelingen gevoerd over een minnelijke schikking, maar dat overleg bleef zonder resultaat.

De onderneming, die eind 2003 ongeveer 52 miljard dollar in kas had en die mag worden aangemerkt als een boegbeeld van de Amerikaanse economie, meent dat de bemoeienis van de EU de beoogde technologische vernieuwing juist belemmert. Zij gaat in beroep bij de rechter. De daartoe aangewezen instantie is het in Luxemburg gevestigde zogeheten Europees Gerecht van Eerste Aanleg.

Die juridische procedure zal zich waarschijnlijk uitstrekken over vele jaren. Het staat nog niet vast of gedurende die periode de uitvoering van de opgedragen aanpassingen wordt opgeschort. Daarover beslist de voorzitter van het genoemde rechtscollege. Een woordvoerder van die instelling acht de kans erop klein, omdat economische schade geen grond is voor het honoreren van zo’n verzoek. Monti formeert in ieder geval een commissie die tot taak krijgt te controleren of Microsoft de beschikking naleeft.