Belangrijk is dat deze juridische bepalingen ook worden nageleefd, zelfs wanneer het rationeel of emotioneel goed te verklaren is dat iemand ze overtreedt. Met de rechtsorde in ons land moet niemand een loopje willen nemen. Want dat gaat van kwaad tot erger.

Zo bezien is het simpel als het gaat om de vraag of Jitse Akse („Ja, ik wil dat de media mijn naam voluit gebruiken”) moet worden vervolgd nu hij zelf heeft gezegd vrijwillig deelgenomen te hebben aan de strijd tegen IS en daarbij enkele IS-strijders doodde.

Dat de overwegingen van Akse daarom heel goed verklaarbaar zijn, zal iedereen onderschrijven. Maar recht is recht. Wat de Friese oud-militair heeft gedaan, is strikt juridisch onaanvaardbaar. Dus vervolgen!

Toch past er achter die laatste zin beter een vraag- dan een uitroepteken. Er zijn namelijk de nodige kanttekeningen te plaatsen bij de strikt juridische redenering.

Niemand minder dat onze premier heeft gezegd dat Nederland in oorlog is met IS. Dat is tamelijk uniek voor een Nederlandse regeringsleider. Akse nam deel aan de strijd binnen de gelederen van een erkende strijdende partij waarmee Nederland sympathiseert. Dat is iets anders dan zich vrijwillig aansluiten bij een leger waarmee ons land in oorlog is zoals dat in het Wetboek van Strafrecht is verboden.

Daar komt bij dat er al een vergelijkbare casus is. Drie leden van de motorclub No Surrender vochten korte tijd mee met de Koerden tegen IS. Tot op heden zijn ze niet aangehouden, noch vervolgd. Als zij vrijuit gaan, gaat Akse ook vrijuit. In de rechtspraak geldt nog altijd: gelijke gevallen worden gelijk behandeld. Dat Akse enkele IS-strijders heeft gedood en –voor zover bekend– de leden van No Surrender niet, mag geen verschil maken. Meestrijden betekent immers altijd dat men de vijand wil uitschakelen. Of dit nu werkelijk gebeurt of niet maakt ten principale niet uit.

Wie desondanks zonder meer pleit voor het vervolgen en straffen van Akse, moet zich ook nog even afvragen hoe zich dit verhoudt tot Nederlanders die zich tijdens de Tweede Wereldoorlog buiten medeweten van de Nederlandse overheid aansloten bij de legers die tegen Hitler of Mussolini vochten.

De actie van de Friese oud-militair blijft wringen met de regels van onze rechtsstaat. Het is niet wenselijk dat iedereen hem zomaar navolgt. Hij heeft de regels overtreden. Daar moet de rechter zich over buigen. Juist om wildgroei te voorkomen. Maar pleiten voor een juridische toets is nog iets anders dan zeggen dat Akse gestraft moet worden. Dat zou veel te ver gaan. De toets is om de spelregels nog eens nauwkeurig te bepalen. Dat neemt niet weg dat de actie van Akse sympathie en begrip verdient.