Dat stelt onderzoeker Isis van Gennip op grond van onderzoek waarop ze vrijdag promoveert aan het VUmc. Van Gennip interviewde 34 mensen die aan een levensbedreigende ziekte leden; 19 van deze mensen werden vier jaar lang regelmatig geïnterviewd.

Tot haar verrassing veranderen bij veel mensen de ideeën over wat zij als onwaardig zien. „Veel mensen kunnen dingen die zij aanvankelijk als onwaardig beschouwden, uiteindelijk wel accepteren. Ook in iemands laatste maanden kan het leven nieuwe betekenis krijgen”, aldus Van Gennip. Toch is er ook een groep mensen bij wie het gevoel van waardigheid in de loop van hun ziekte afneemt.

Uit haar onderzoek bleek dat bij ieder mens andere thema’s het gevoel van waardigheid beïnvloeden. Negatieve factoren zijn onder andere het verlies van autonomie en controle over het leven, het gevoel iemand tot last te zijn en het zich gestigmatiseerd voelen als patiënt. Een ondersteunende sociale omgeving, zoals de aanwezigheid van een partner en thuis blijven wonen, kunnen juist helpen de waardigheid te bewaren.

Van Gennip heeft een model ontwikkeld om de waardigheid rond het levenseinde verder te kunnen onderzoeken. Ook kan dit model gebruikt worden voor de zorgpraktijk. Het model kan voor artsen en verpleegkundigen inzichtelijk maken welke factoren mogelijk een rol spelen bij iemands gevoel van waardigheid en kan gebruikt worden om zorgverleners te leren hoe ze zorg kunnen bieden die de persoonlijke waardigheid rond het levenseinde waarborgt.