De rivaliteit tussen Gouderak en Ouderkerk aan den IJssel bestaat al sinds mensenheugenis, weet bestuurslid Han Boevé (78) van de historische vereniging Golderake. „Sinds mijn vrouw en ik hier in Gouderak kwamen wonen, 51 jaar geleden, heb ik daar al verhalen over gehoord.” De verschillen liggen onder meer in de geloofsbeleving van beide dorpen, vermoedt hij. „Gouderak is wat moderner georiënteerd. ’s Zondags zingen wij in de hervormde kerk de nieuwe berijming, om maar wat te noemen. In Ouderkerk moet je daar niet mee aankomen.”

Met Moordrecht samen

De gemeentelijke fusie van beide dorpen, in 1985, deed geen goed aan de onderlinge betrekkingen. Boevé: „Wij hebben hier altijd gezegd: Waarom konden we niet met Moordrecht samengaan? Met dat dorp is Gouderak twee handen op één buik. Maar ja, de Hollandsche IJssel ligt ertussen.”

Dat de nieuwe gemeente in 1985 de naam ”Ouderkerk” kreeg, hielp niet. „We voelden ons onderdeel van Ouderkerk aan den IJssel geworden. Dáár stond het gemeentehuis waar alles werd beslist. Dáár waren alle gemeentelijke diensten. Dat wrong weleens. Dorpsbewoners vertelden mij zelfs soms dat de parken en plantsoenen in Ouderkerk er veel beter bij lagen dan hier.”

Gifaffaire

Onaangenaam vindt hij verder het verwijt vanuit Ouderkerk dat Gouderakkers de gemeentekas uitputten. Boevé: „Wij hebben hier die gifaffaire gehad in de Zellingwijk, midden jaren 80. De gemeente Ouderkerk zal daar vast wel wat voor moeten hebben betalen, maar het was vooral een rijkskwestie.”

Ook los hiervan bleef het profiteursimago echter aan Gouderak kleven, stelt Boevé. „Ik lag eens in het ziekenhuis, toen ik aan de praat raakte met een koffieschenkende mevrouw uit Ouderkerk. Toen zij hoorde waar ik woonde, zei ze: Gouderak kost ons dorp klauwen met geld. Terwijl je daar ziek ligt.”

Boevé gelooft er bovendien niets van. „De gemeente hoefde toch niet alleen in Gouderak bijvoorbeeld straten op te hogen? In Ouderkerk net zo goed.”

Met het ontstaan van de fusiegemeente Krimpenerwaard, sinds dit jaar, is de kou nog niet uit de lucht, verwacht Boevé. „Rasechte Gouderakkers zullen die rivaliteit blijven voelen.”

Berucht

Oud-burgemeester Theo Bakkers (82) herkent de rivaliteit tussen beide IJsseldorpen. De Ouderkerker leidde na de fusie het nieuwe gemeentebestuur, van 1986 tot 1998. „Ze kunnen elkaar gewoon niet luchten of zien”, glimlacht hij. „Ik heb begrepen dat Ouderkerkse schooljongens die naar Gouda fietsten generaties lang moesten oppassen zodra ze Gouderak naderden. Terwijl ze hard door de Dorpsstraat fietsten, stonden lokale jongelui klaar om hen het passeren moeilijk te maken.”

Hij weet ook van de verdenking dat Gouderak het geld van de Ouderkerkers zou opmaken. „Maar die verdenking is onterecht. Op verzoek van de commissaris der Koningin heb ik die geruchten ooit laten onderzoeken; de financiële verdeling per kern bleek toen verhoudingsgewijs vrijwel gelijk.”

Hij weet wel waar de pijn vooral zat: in de beruchte sanering van de zwaar vervuilde Zellingwijk in Gouderak. Die duurde tot in 2012.

Bakkers: „Toen na de Tweede Wereldoorlog die vuilstortingen langs de Hollandsche IJssel begonnen, kreeg ook de toenmalige gemeente Ouderkerk aan den IJssel hiermee te maken. Hiertegen had zij constant beroep aangetekend, maar ze heeft het van de provincie Zuid-Holland verloren. In Góúderak had men het laten gebeuren. Dat namen de Ouderkerkers de Gouderakkers later kwalijk.”

Artikel 12-gemeente

De fusiegemeente Ouderkerk heeft niet aan de sanering van de Zellingwijk hoeven bijdragen, bevestigt de oud-burgervader. „Eigenlijk moest de gemeente 15 procent van de omgerekend ruim 100 miljoen euro aan kosten dragen, maar voor ons, met 8000 inwoners, was dat onmogelijk.” De enige optie om eronder uit te komen, was een artikel 12-status, zo bleek.

Bakkers: „Zo’n strenge financiële curatele wilden de Ouderkerkers helemaal niet. Het ministerie heeft de druk toen opgevoerd totdat die status er kwam. Men zag onze gemeente namelijk als de zwaarst vervuilde van Nederland, terwijl het beschikbare geld voor saneringen snel verdween richting andere gemeenten. Alleen op deze manier heeft de sanering kunnen plaatsvinden.”

serie
Rivaliteit

In het verleden was er vaak rivaliteit tussen buurdorpen. Is die er nu nog? Vandaag het tweede deel: Gouderak en Ouderkerk aan den IJssel.