Politici bedroefd om overlijden oud-vorstin
De politiek heeft bedroefd kennisgenomen van het overlijden van prinses Juliana. De fractievoorzitters van de politieke partijen roemen in hun reactie vooral haar warmte en menselijkheid. „Juliana was de koningin van het volk en de moeder der natie.”
De dood van prinses Juliana vervult de SGP met „droefheid”, aldus fractievoorzitter Van der Vlies zaterdagmiddag. Ook al deed de overleden prinses al meer dan twintig jaar geleden afstand van de troon, in de herinnering van de meeste Nederlanders leefde en leeft zij voort als koningin, zegt Van der Vlies. „Door haar hartelijke optreden en aandacht voor mensen in moeilijke omstandigheden heeft zij zich met recht een koningin van het volk getoond.”
Als staatshoofd gaf zij op een warme en menselijke wijze inhoud aan het koningschap, stelt de fractievoorzitter, „levend vanuit het voor haar zo wezenlijke besef dat zij verwoordde bij haar inhuldiging: Wie ben ik, dat ik dit doen mag?”
Van der Vlies herinnert zich koningin Juliana als een vorstin die „niet over zich heen liet lopen en die de confrontatie regelmatig aanging.” Als bijvoorbeeld een benoeming haar niet zinde, „gaf ze daar uitdrukking aan.” De koningin had diverse politieke vertrouwelingen, onder wie PvdA’er Drees en KVP’er Beel. Die zette ze maar liefst elf keer in bij een kabinetsformatie. „Een record”, aldus de SGP’er. Hij concludeert dat ze politiek gezien „sturend bezig is geweest.”
Een bijzondere persoonlijke herinnering aan de vorstin heeft Van der Vlies ook. „Tijdens de watersnoodramp van 1953 zat ik opgesloten op de zolder van ons huis. Ik was toen elf jaar en ervoer dat als een zeer emotionele gebeurtenis. Terwijl ik daar zat, kwam de koningin in een helikopter boven het dorp cirkelen. Je zag haar zitten. Even later landde ze op een droge plek in het dorp. Dat bezoek gaf een groot gevoel van warmte. Er ging bemoediging van uit.”
Kritische opmerkingen laat Van der Vlies nu liever achterwege. Hij wil daarom niet te diep ingaan op de eucharistieviering door prinses Juliana tijdens het huwelijk van prins Maurits en prinses Marilène in 1998. Dat heeft destijds „veel verbazing gewekt.” Juliana „had het niet moeten doen”, vindt de SGP’er. Hij wijst er nog op dat de handelwijze van de prinses later werd toegeschreven aan haar opkomende dementie.
De vorstin heeft een „zeer gezegende leeftijd bereikt”, besluit Van der Vlies, die prins Bernhard, koningin Beatrix en de rest van de koninklijke familie „Gods troost en nabijheid” toewenst.
De ChristenUnie ziet met dankbaarheid terug op wat God het Nederlandse volk in koningin Juliana heeft gegeven. Haar overlijden kwam volgens ChristenUnie-leider Rouvoet niet geheel onverwacht, maar het is toch „een grote schok.” Een verlies voor het koningshuis, maar ook een groot verlies voor ons volk, vindt de fractievoorzitter. „Ze was een bijzondere koningin en laat een onvergetelijke indruk achter als koningin van het volk.”
Juliana straalde „warmte en betrokkenheid” uit, herinnert Rouvoet zich. „We herdenken haar als de koningin die een gewone mevrouw wilde zijn, dicht bij de mensen.”
Ook de ChristenUnie-fractievoorzitter wijst erop dat Juliana haar ambt aanvaardde met de woorden: „Wie ben ik dat ik dit doen mag?” In haar ambtsvervulling was ze echter geen gewone mevrouw, weet Rouvoet. „Juliana was in staatszaken een koningin met sterke eigen opvattingen.”
Koningin Beatrix heeft een andere stijl van optreden, zegt de ChristenUnie-leider. „Bij haar is de slinger weer meer gegaan naar de zakelijkheid van het ambt en naar het protocol.” Dat is niet zo vreemd, vindt hij. „Beatrix kon niet zomaar de geliefde plaats van haar moeder op dezelfde manier innemen.”
CDA-fractievoorzitter Verhagen typeert prinses Juliana in een eerste reactie als „de koningin van de wederopbouw.” Nederland verliest in haar een betrokken en warme persoonlijkheid, aldus Verhagen. Volgens hem wist Juliana „op een heel directe en open wijze invulling te geven aan het koningschap. Zij was een echte moeder der natie. Op een onconventionele en moedige manier steunde zij de Nederlanders in moeilijke tijden; in crisistijd, in oorlogstijd, bij de wederopbouw en tijdens de watersnood.”
Het overlijden van prinses Juliana „markeert het definitieve einde van een tijdperk dat zich kenmerkte door huiselijkheid en knusheid”, aldus VVD-leider Van Aartsen. „Het is een enorme slag voor de generatie die de Tweede Wereldoorlog en de wederopbouw van Nederland heeft meegemaakt.”
Volgens de VVD’er heeft de voormalige koningin veel bewondering geoogst door haar warme, meelevende manier van optreden. „Koningin Juliana was samen met de toenmalige premier Drees een belangrijke vertegenwoordiger van die knusse en meer huiselijke periode. Nu leven we in een volstrekt andere tijd en in een veel gevaarlijker wereld”, aldus de liberale voorman.
D66 heeft „met pijn in het hart” vernomen dat Juliana is overleden. „Ze gaf op zeer menselijke wijze invulling aan het koningschap. Haar warmte en ongedwongenheid laten een dierbare herinnering na”, zegt D66-fractievoorzitter Dittrich. Hij uitte namens zijn fractie, en net als alle andere politieke partijen, zijn medeleven met prins Bernhard, koningin Beatrix en de gehele koninklijke familie.
Herben (LPF) vindt dat de „hartelijke en zorgzame persoonlijkheid van toenmalig koningin Juliana er in belangrijke mate toe heeft bijgedragen dat Nederland snel zijn zelfvertrouwen herwon na vijf bezettingsjaren.” Met het overlijden van Juliana is „een bijzonder mens van ons heengegaan.”
Prinses Juliana is voor de PvdA „de koningin die het Koninklijk Huis een plek midden in de Nederlandse samenleving heeft bezorgd. Zij is van grote betekenis geweest voor veel mensen. Ze was altijd betrokken en medemenselijk en stond voor mensen die het moeilijk hadden.”
In een persverklaring zegt de partij bedroefd kennis te hebben genomen van het overlijden en de koninklijke familie „alle kracht toe te wensen bij het dragen van dit verlies.”
GroenLinks-fractievoorzitter Halsema noemt Juliana „een zachte, betrokken koningin, die bij verschillende gelegenheden ook grote moed heeft getoond.” Het medeleven van Halsema gaat in het bijzonder uit naar koningin Beatrix, „die zo snel na de dood van haar man nu ook haar moeder verliest.”
De SP herinnert prinses Juliana „als een markante persoonlijkheid die op geheel eigen wijze invulling gaf aan haar koningschap. Zij heeft voor zeer veel Nederlanders veel betekend”, aldus het Tweede-Kamerlid Van Bommel.
In een reactie op het overlijden van de prinses zegt hij vooral veel respect te hebben gehad voor de manier waarop zij probeerde „de afstand tussen vorst en bevolking te slechten.” De SP wenst de nabestaanden van de prinses „veel sterkte met de verwerking van dit verlies.”
„Prinses Juliana zal in de harten van velen voortleven”, schrijven de voorzitters Weisglas van de Tweede Kamer en Timmerman-Buck van de Senaat vandaag in een reactie op het overlijden van de voormalige koningin. „Met veel verdriet hebben wij kennisgenomen van het overlijden en leven zeer mee met Hare Majesteit de Koningin, Zijne Koninklijke Hoogheid prins Bernhard en de overige leden van het Koninklijk Huis”, aldus de gezamenlijke verklaring van beide voorzitters.