Zijn hart ligt bij de Nadere Reformatie. Dr. Brienen, voor wie het in november zestig jaar geleden was dat hij bevestigd werd tot predikant, wijdde zijn promotie­studie aan de prediking van deze bevindelijk gereformeerde stroming in Nederland. Daardoor ontwikkelde het aandachtsgebied van dr. Brienen, die onder meer docent was aan de Theologische Universiteit in Apeldoorn, zich richting de praktische theologie.

Dr. Brienen studeerde in Apeldoorn, deed zijn doctoraal grotendeels aan de vrijgemaakt gereformeerde Theologische Hogeschool in Kampen, maar promoveerde bij de synodaal gereformeerde prof. dr. J. T. Bakker in Kampen. Oecumenische motieven speelden geen rol, legt de emeritus uit. „In Apeldoorn kon je in de jaren 50 je doctoraal diploma nog niet halen. Daarom ging ik naar de vrijgemaakte hoogleraar C. Veenhof in Kampen.”

Kerkstrijd

Over Veenhof verscheen recent een dissertatie van Ab van Langevelde, waarin deze schetst hoe de hoogleraar het onderspit moest delven in de kerkstrijd van 1967, waaruit de Nederlands Gereformeerde Kerken ontstonden. „Het speelde zich af precies toen ik mijn doctoraal bij hem zou halen. Veenhof haakte op het allerlaatste moment af.”

„Verbijsterd”, was dr. Brienen toen hij van Veenhof de mededeling kreeg dat zijn examen niet doorging. „Veenhof had buiten­sporig veel stof opgegeven. Andere studenten waren daarop afgeknapt. En ik leek in het zicht van de haven te stranden zonder dat ik er iets aan kon doen.”

De situatie van dr. Brienen kwam prof. dr. H. M. Ridderbos ter ore, van de eveneens in Kampen gevestigde synodaal gereformeerde hogeschool. „Hij vond het ongehoord. Via hem kreeg ik een kans om bij prof. dr. J. T. Bakker in recordtijd alsnog mijn doctoraal te halen. Bakker stond versteld van de stof die Veenhof had opgegeven. Ik noemde de ene na de andere titel die Bakker niet kende. „Wat weet je ervan?” vroeg hij telkens. Ik antwoordde: „Alles. Veenhof heeft me er urenlang tot in de details overhoord.””

Door de band die was ontstaan met dr. Bakker lag het voor de hand dat dr. Brienen ook bij de Kamper hoogleraar zou promoveren. Zijn studie over de prediking tijdens de Nadere Reformatie oogstte naast waardering ook kritiek. Dr. Brienen zou te ongenuanceerd hebben geoordeeld over in zijn ogen scholastieke elementen in de prediking. Volgens de emeritus was een deel van de reacties die hij kreeg daarentegen eenzijdig. „Mijn kritiek richt zich op de zogeheten stadia en klassen in het genadeleven. Natuurlijk zijn er verschillen in geloofs­kennis, maar het scholastieke schuilt erin als we dat in een systeem gaan onderbrengen.”

Nog steeds is dr. Brienen actief op het gebied van de praktische theologie, hoewel hij liever spreekt over diaconologie. Nadat hij in 1999 een handboek schreef, heeft hij nu een basisboek diaconologie in drie delen persklaar gemaakt. Net als in eerdere publicaties pleit dr. Brienen daarin „voor eerherstel van de bedieningen van het Woord over het gehele terrein van het kerkelijk handelen.” Dr. Brienen is afgestapt van de gereformeerde ambtsleer van predikanten, ouderlingen en diakenen, zo bevestigt hij. „Het gaat om het totaal van het dienst­betoon in de gemeente.”

Dr. Brienen noemt het „van groot belang” om bij het pleiten voor aanpassingen in het kerkelijk dienstbetoon te redeneren vanuit de Schrift. Hij vreest dat dat spoor door moderne, ook gereformeerde theologen, verlaten is of wordt. „De visie op de Bijbel wijzigt, de exegese verandert en er treden verschuivingen op in de praktische theologie.” Volgens de emeritus moeten „Bijbelse gegevens de norm zijn. Als je vanuit de praktijk van vandaag de Bijbel interpreteert, dan is het gevaar dat de huidige situatie een constructieve inbreng heeft in de normatieve bezinning.”

Anderzijds opent volgens dr. Brienen het spreken over diensten in plaats van ambten in de kerk de mogelijkheid om ook vrouwen meer in te schakelen. „Het Nieuwe Testament leert dat ook vrouwen taken vervullen, naar de aard van de vrouw. Wel is er is een zekere gezagsverhouding tussen man en vrouw, die ook in het dienstbetoon een eigen vorm moet krijgen. In hoeverre er met betrekking tot préken sprake is van een gezagsrelatie is een kernvraag. We hebben in de kerk elkaar nodig, om wijs en vroom te zijn, ook in de omgang met zo’n precair onderwerp.”

Druk

Het echtpaar –woonachtig in Hoogeveen– herdacht vorige maand ook dat het zestig jaar getrouwd was. „We hebben drukke, maar bijzonder mooie dagen gehad met onze kinderen en kleinkinderen”, zegt dr. Brienens echtgenote daarover. „In hun jeugd waren er veel momenten dat pa zat te studeren of in de gemeente aan het werk was. Dat legde een druk op het gezin. Uit de herinneringen die de kinderen ophaalden blijkt dat het hun leven niet getekend heeft. Wel kwamen ze terug op de gezins­momenten, zoals dat pa op zaterdagmiddag met de jongens ging voetballen. Een kleindochter wees in de kaart die ze ontwierp ter gelegenheid van ons huwelijks­jubileum op Gods trouw. Als je dat leest, blijft er alleen dankbaarheid over tegenover God Die ons bewaarde.”

Levensloop dr. T. Brienen

De christelijke gereformeerde dr. T. Brienen –geboren in Werkendam, op 17 april 1930– herdacht op 6 november dat hij zestig jaar geleden bevestigd werd tot predikant in Mussel. Na Mussel stond dr. Brienen in Apeldoorn (1962) en in Groningen (1967). In 1974 promoveerde hij in Kampen. In 1976 volgde zijn bevestiging in Kampen en in 1982 in Gorinchem. In 1990 werd hij in Amersfoort predikant naar artikel 6 van de kerkorde, in verband met zijn benoeming tot docent aan de Evangelische Hogeschool te Amersfoort. In 1994 werd dr. Brienen opnieuw gemeentepredikant, in Amsterdam-Nieuw-West. Daar ging hij 1997 met emeritaat.

Zie ook:

Leven op het strand van de theologie : Dr. T. Brienen vijftig jaar predikant in CGK – interview (Reformatorisch Dagblad, 05-11-2005)

Dr. Brienens eigen-aardig ontwerp : “Handboek voor de diaconiologie” belicht veelzijdige bediening van de Schrift (Reformatorisch Dagblad, 11-03-1999)

Dr. T. Brienen met emeritaat (De Wekker, 30-05-1997)

,Meneer, bent u soms een dominee?” : Christelijke gereformeerde dr. T. Brienen (67) gaat met emeritaat, maar blijft studeren – interview (Reformatorisch Dagblad, 27-03-1997)

Bevestiging en intrede dr. T. Brienen (Amsterdam-Nieuw-West) (De Wekker, 16-09-1994)

Dr. T. Brienen verbindt zich aan Evang. Hogeschool (Reformatorisch Dagblad, 26-11-1990)

Dr. T. Brienen nam afscheid van Gorinchem (Reformatorisch Dagblad, 19-11-1990)

Dr. Brienen deed intrede te Gorinchem (Reformatorisch Dagblad, 05-07-1982)

Dr. T. Brienen nam afscheid van Kampen (Reformatorisch Dagblad, 22-06-1982)

De prediking van de Nadere Reformatie (III) – over proefschrift (Reformatorisch Dagblad, 17-08-1974)

De prediking van de Nadere Reformatie (II) – over proefschrift (Reformatorisch Dagblad, 16-08-1974)

De prediking van de Nadere Reformatie (I) – over proefschrift (Reformatorisch Dagblad, 09-08-1974)

Nadere reformatie en de „separerende’ prediking : belangrijk proefschrift drs. T. Brienen (Reformatorisch Dagblad, 31-05-1974)

Dr. T. Brienen – promotie (Reformatorisch Dagblad, 31-05-1974)