„We proberen voortdurend te overleven”, verzucht schaapherder Chris Grinwis (57). Op zijn erf naast zijn woning in Epe wijst hij op een Volkswagen-pick-upbusje. „Deze bedrijfswagen is vijftien jaar oud en moet nodig worden vervangen. Maar geld daarvoor hebben we niet. Ook vervanging van versleten hekwerk is financieel niet haalbaar.”

Grinwis en zijn vrouw Aafke Achterhof hoeden een kudde van zo’n 500 schapen op de noordelijke Veluwe. Het gros van de inkomsten van het Eper echtpaar komt van begrazingsklussen. De verkoop van schapenvlees levert zo’n 10 procent van de verdiensten op.

Nederland telt naar schatting honderd schaapskuddes. In ons land werken enkele tientallen zogeheten traditionele herders, doorgaans familiebedrijfjes. Vorig jaar verenigden traditionele herders zich in het Gilde van Traditionele Schaapherders. Grinwis, die 27 jaar het herdersambacht beoefent, is een van de oprichters van het gilde.

Goede zaak

Om schaapherders meer financiële armslag te geven, zouden ze een vaste, structurele vergoeding moeten krijgen. Dat meldt een conceptrapport van het Wageningse onderzoeksinstituut Alterra, aldus de NOS gisteren.

Begrazingsklussen kunnen beter niet via openbare aanbestedingen worden aangeboden. Want dan hebben traditionele herders doorgaans het nakijken en gaat de klus naar grotere begrazingsbedrijven met herders in loondienst, meldt Alterra volgens de NOS.

Dat Alterra het opneemt voor traditionele herders is „een goede zaak”, zegt Grinwis, terwijl hij aan de keukentafel een shagje opsteekt.

Het steekt het herderspaar uit Epe dat bedrijven met ingehuurde herders begrazingsklussen voor hun neus wegkapen.

„Die bedrijven willen zo’n klus voor een lagere prijs uitvoeren. Maar ingehuurde herders hebben vaak beperkte ervaring. Ze brengen de kudde binnen een afgerasterd stuk heide, maar houden de dieren niet voortdurend in de gaten. Die ingehuurde herders gaan intussen andere klusjes doen.

Traditionele herders, zoals wij, pakken zo’n begrazingsklus anders aan. We hoeden voortdurend de kudde en weten waar de dieren wel of niet kunnen grazen. We stúren de schapen. Dat komt de kwaliteit van de begrazing en van de beplanting ten goede. We weten bijvoorbeeld precies hoe je het pijpenstrootje, een grassoort die op de hei voorkomt, het beste kort kunt houden.”

Brandstof

Het water staat Grinwis en zijn vrouw, net als verschillende andere schaapherders in Nederland, tot aan de lippen. „We hebben een jaarlijkse omzet van zo’n 70.000 euro. Om rendabel te kunnen zijn, zou dat 100.000 euro moeten zijn. Soms kunnen we nauwelijks brandstof voor onze bedrijfs-pick-upauto betalen”, zegt Aafke.

Haar man Chris Grinwis: „We hebben geen arbeidsongeschiktheidsverzekering. Die is niet te betalen. Ik kan eigenlijk niet ziek zijn.”

In 2013 dreigde faillissement voor het herdersechtpaar uit Epe. Een geldinzamelingsactie bood destijds enig soelaas. Toch blijft het in financieel opzicht tobben. Onlangs werd opnieuw een geldinzamelingsactie (crowdfunding) op touw gezet, voor het herderspaar en een drietal collega’s elders in Nederland.

Nieuwsbrief

Zou Grinwis het over een andere boeg moeten gooien om als schaapherder de kost te kunnen blijven verdienen? „Ik zou niet weten wat ik anders zou moeten doen”, reageert de schaapherder. „Er is ons gezegd dat we lammeren moeten laten adopteren. Dan mogen mensen tegen een bepaald bedrag een lammetje adopteren. Zo ondersteunen ze dan de instandhouding van de kudde. Maar zo’n project levert weinig op. Je zou dan bijvoorbeeld een nieuwsbrief moeten sturen aan deelnemers aan zo’n project. Dat kost allemaal tijd. Die besteden we liever aan de zorg voor onze dieren.”

Regen

Hoewel schaapherder Grinwis „somber” is over de toekomst, doet hij zijn werk in de natuur met vreugde.

„Pas stormde en regende het. Met opgestoken kraag hield ik onder een boom de kudde in de gaten. Drijfnat kwam ik thuis. Toch vond ik dat ik een mooie dag achter de rug had.”