De problemen met het boeken van de reserves zijn ook aanleiding voor Shell om de publicatie van zijn jaarverslag uit te stellen tot eind mei. De jaarvergadering die op de agenda stond voor 23 april is verschoven naar 28 juni.

De jongste bijstelling van de reserves volgt nadat het Nederlands/Britse concern op 9 januari de financiële markten had geschokt door zijn bewezen reserves met 20 procent ofwel 3,9 miljard vaten te verlagen. Reserves vormen een belangrijke indicatie van de winstgevendheid van olieconcern op lange termijn.

De affaire kostte bestuursvoorzitter Philip Watts begin deze maand de kop. In het kielzog van de Brit vertrok ook de Nederlander Walter van de Vijver, het hoofd van de gewraakte divisie exploratie en productie. Zij konden niet langer rekenen op het vertrouwen van de commissarissen.

Watts werd opgevolgd door de Nederlander Jeroen van der Veer. Hij sprak donderdag tegen dat hij al geruime tijd op de hoogte was van te hoge schattingen van de reserves. De Amerikaanse krant The New York Times meldde onlangs op basis van interne stukken dat de top van Shell, Van der Veer inbegrepen, al begin 2002 zou hebben geweten dat de reserves te hoog in de boeken stonden.

Van der Veer gaf donderdag aan dat het op peil houden van de reserves al jaren een punt van zorg is voor het energieconcern. „Maar dat is wat anders dan het incorrect boeken", zei hij in zijn toelichting op de jongste bijstelling.

De gang van zaken rond de reserves is voor de Autoriteit Financiële Markten (AFM) aanleiding om onderzoek in te stellen naar mogelijke aandelenhandel met voorkennis, zo bleek donderdag. Ook beursbedrijf Euronext heeft vragen gesteld. Volgens president–commissaris A. Jacobs van Koninklijke Olie ontbreken momenteel aanwijzingen dat iemand in de aanloop naar de eerste reservebijstelling grote hoeveelheden aandelen heeft gedumpt.

Al eerder werd bekend dat de Amerikaanse beurstoezichthouder SEC een officieel onderzoek is begonnen naar de afwaardering van de reserves bij Shell. Recent kwam daar de Britse collega FSA bij. Het concern doet zelf intern een uitgebreid onderzoek naar de gang van zaken, waarbij volgens Van der Veer ook aan de orde is „wie wat wist". De resultaten van dit onderzoek worden eind april verwacht.

Inmiddels is al wel duidelijk geworden dat veel technisch personeel onvoldoende op de hoogte is van de richtlijnen die de SEC hanteert voor het boeken van reserves. Wegens de notering van Koninklijke/Shell Groep aan de beurs van New York moet het concern aan deze SEC–richtlijnen voldoen. Om de kenniskloof te dichten zullen honderden medewerkers van de divisie exploratie en productie worden bijgeschoold.

„Dit zijn uitdagende weken geweest voor het management van Shell, net zoals ze zeer teleurstellend zijn geweest voor beleggers", aldus Van der Veer in zjn toelichting. Analisten vragen zich inmiddels af wat er nog meer aankomt. „Je kan alleen maar hopen dat de nieuwe baas een streep onder deze hele affaire kan zetten", aldus een van hen.

Op de effectenbeurs in Amsterdam verloor het aandeel Koninklijke Olie 3,3 procent op 38,23 euro.