Zorg dat kind Bijbel leert kennen
In veel kerken neemt de Bijbelkennis van kinderen af, signaleert Dorina Nauta. Voor de toekomst van de kerk is het van groot belang dat kinderen de inhoud van de Bijbelverhalen uit hun hoofd kennen en op de hoogte zijn van de grote lijnen van de Bijbel.
Kinderen van nu zijn professionals in het zoeken van informatie. Als ze iets niet weten, zoeken ze het op. Als ze een werkstuk moeten maken googelen ze de informatie bij elkaar. Willen ze leren haken, dan kijken ze een YouTubefilmpje en spelling checken ze met de spellingscontrole. Maar deze ontwikkeling heeft ook een keerzijde: kinderen hebben minder algemene kennis paraat.
Dezelfde ontwikkeling zie ik als het gaat om Bijbelkennis. Veel kinderen kennen de grote lijnen van de Bijbel niet meer. Op protestants-christelijke basisscholen en in het kerkelijk kinderwerk zie ik veel themagericht werken. Het mooie hiervan is dat het onderwerp dicht bij de leefwereld van kinderen komt. De hang naar aansluiting bij actuele thema’s zorgt er echter ook voor dat grote stukken uit de Bijbel helemaal niet meer aan de orde komen. Bijbelteksten in hun context plaatsen kunnen deze kinderen vaak niet.
Bij kinderen die naast de kerk ook een reformatorische, vrijgemaakt-gereformeerde of evangelische basisschool bezoeken, is deze ontwikkeling volgens mij minder sterk. In orthodox-gereformeerde gezinnen is het Bijbellezen aan tafel bovendien vaak nog een levende traditie. Maar ik heb de indruk dat ouders in andere kerkelijke stromingen het verplichte lezen uit hun kindertijd steeds meer loslaten, zonder dat ze al geschikte alternatieve vormen gevonden hebben.
God kennen
De vraag is hoe erg deze ontwikkeling is. Moeten we de veranderingen niet gewoon omarmen en blij zijn dat onze kinderen op eigen houtje zo veel informatie bij elkaar kunnen sprokkelen? Voor een deel wel. Deze generatie leert op een andere manier en daar moeten we zeker rekening mee houden. Als ze bijvoorbeeld minder teksten lezen en meer gericht zijn op beeld, laten we Bijbelverhalen dan op een nieuwe, passende manier te vertellen.
Maar parate kennis over de inhoud en de plaats van Bijbelverhalen blijft daarbij belangrijk, en ik zou dan ook de noodklok willen luiden over het gebrek daaraan. Er zijn namelijk ten minste vier redenen waarom Bijbelkennis bij kinderen belangrijk is.
- Door de Bijbel leren kinderen God kennen en herkennen. God openbaart Zich in de eerste plaats door Zijn Woord. Natuurlijk zijn er ook veel andere manieren om Hem te leren kennen: mensen die je vertellen wie Hij is, het handelen van andere personen of een speciale geestelijke ervaring. Maar zonder Bijbelkennis kun je dat minder goed plaatsen, toetsen en begrijpen. Klopt het verhaal dat mensen me vertellen over God? Wat is de betekenis van een bepaalde ervaring?
Heilsgeschiedenis
- Door de Bijbel leren kinderen hun plaats in het grotere geheel kennen. Door de Bijbel heen loopt de lijn van de heilsgeschiedenis. Adam, Abraham, Jozef, Ruth, David, Jesaja en Jezus. Er vormt zich een rij van mensen die met God geleefd hebben waarbij zij zich mogen aansluiten. Het laat kinderen zien dat het niet alleen gaat om hun individuele verhaal met God. Ze worden deel van het grotere Verhaal door alle eeuwen heen en daardoor leren ze hun roots kennen. Dat helpt weer om te begrijpen wat God door alle tijden heen aan het doen is.
- In de Bijbel krijgen kinderen handvatten om het leven aan te kunnen. Een belangrijk onderdeel van de opvoeding is dat kinderen leren zelfstandig te leven. Dat geldt voor tijden in hun leven dat het goed gaat, maar ook voor moeilijke tijden. Daarbij zijn allerlei adviezen en principes behulpzaam. De Bijbel biedt meer dan een advies voor het alledaagse leven. Hij staat vol met hoopgevende woorden en is een richtingwijzer bij het maken van keuzes. In moeilijke tijden is het belangrijk dat die woorden in hun hart klinken of dat kinderen weten waar ze te vinden zijn.
Missionair
- Kinderen die de Bijbel kennen, kunnen zelf ook weer missionair zijn. Als je een verhaal wilt doorgeven, is het belangrijk dat je het zelf ook goed kent. In deze tijd is het steeds minder vanzelfsprekend dat je christen bent. Dat betekent dat kinderen ook vaker moeten uitleggen waarom ze christen zijn. Waarom geloof je wat je gelooft? Kinderen kunnen gemakkelijk omvergeblazen worden door klasgenoten of leerkrachten die een andere mening hebben. Door ze te helpen het Verhaal te leren kennen, ondersteunen we hen in zulke gesprekken. In de toekomst is ook aan onze kinderen de taak om de volgende generatie te vertellen over God. Maar hoe kun je een verhaal vertellen als je het zelf niet kent?
Refo500 heeft 2016 uitgeroepen tot Bijbeljaar. Laten we daarbij de kinderen niet vergeten. Kerkleiders, kinderwerkers en jeugdleiders moeten ouders blijven aanmoedigen om elke dag de Bijbel te lezen met hun kinderen. Ouders kunnen ook veel leren van hoe andere ouders hun kinderen Bijbelkennis bijbrengen. Niet omdat het zo hoort, of om hen een lesje te leren, maar om kinderen kennis te laten maken met het hele Verhaal en om samen in gesprek te gaan over de betekenis van de Bijbelteksten en ons geloof.
De auteur is beleidsmedewerker jeugd en discipelschap bij MissieNederland, een netwerk van honderden christelijke organisaties, plaatselijke gemeenten en zes kerkgenootschappen.
