En dat terwijl de toerist daar in Zuid-Frankrijk, dicht bij Montségur in Ariège, van het oude Montaillou vandaag weinig meer kan vinden dan een gerestaureerd kasteel en een paar door vrijwilligers herstelde wegen. En in de Middeleeuwen was het ook al niet veel bijzonders: het kasteel dan, plus zo’n 250 inwoners.

Dat Montaillou vandaag ’leeft’ en zelfs wereldberoemd is, is vooral te danken aan de kathaarse ketters in het bergdorpje, aan de ijverige inquisiteur Jacques Fournier, en aan Le Roy Ladurie. Fournier, die tussen 1317 en 1326 bisschop in Pamiers was, organiseerde een genadeloze ketterjacht waarbij hij alle getuigenverklaringen zorgvuldig liet opschrijven. Zijn slachtoffers waren vooral boeren - de laatste katharen. Toen Montaillou eenmaal gezuiverd was, was het gedaan met het katharisme in Frankrijk, dat een eeuw eerder juist over grote gedeelten van de Languedoc was verspreid.

Hoe dan ook, Le Roy Ladurie (1929) zal de overtuigde katharen dankbaar zijn. Voor de kerkelijke rechtbank lieten ze zich niet alleen uit over hun houding ten opzichte van de rooms-katholieke leer, ze gaven ook een levendig en gedetailleerd beeld van hun dagelijks leven. Precies wat Le Roy Ladurie zoekt. Als een van de belangrijkste vertegenwoordigers van de Franse Annales-school is hij niet geïnteresseerd in de geschiedenis van instituten, structuren en politici, maar onderzoekt hij het plattelandsleven, het gewone leven van de gewone man. Met de verhoren van de inquisiteur in de hand, ziet hij kans om een mooi beeld van het Zuid-Franse dorpsleven te schetsen: van de sociaal-economische situatie, maar ook van de mentaliteit en het wereldbeeld van de middeleeuwse boeren. ”Montaillou. Een ketters dorp in de Pyreneeën” verscheen in 1975. Een belevenis om te lezen.

Tijdens de Boekenweek besteedt de redactie elke dag aandacht aan een plaats in Frankrijk in combinatie met een boek.