Ja, beaamt Van Duin, een burgemeester moet tegenwoordig een schaap met vijf poten zijn. Redde pakweg dertig jaar geleden een burgemeester het al als hij zich als burgervader opstelde, tegenwoordig moet de eerste burger ook een „goede communicator zijn, zich stevig tonen tegenover andere overheden en zo nodig in discussie een voortrekkersrol spelen”, zegt Van Duin. Samen met Vina Wijkhuijs schreef hij ”Lessen uit crises en mini-crises 2014.” Het boek werd vandaag overhandigd aan burgemeester Van Aartsen van Den Haag.

Een voortrekkersrol vervult bijvoorbeeld burgemeester Van der Laan van Amsterdam in het zwartepietendebat, schetst Van Duin. „Terwijl het kabinet zich op de achtergrond hield, nodigde Van der Laan verschillende partijen uit om over Zwarte Piet te overleggen. Hij weet dat een deel van de Amsterdamse bevolking moeite heeft met Zwarte Piet.”

Prijzenswaardig vindt Van Duin ook het feit dat burgemeester Berends van Apeldoorn onderdak bood aan Volkert van der G., de moordenaar van Pim Fortuyn. „Berends had ook heel makkelijk en stoer kunnen roepen: „Deze man komt er bij ons niet in.” Maar als alle gemeenten zo reageren, heb je een probleem.”

De burgemeester wordt steeds meer boegbeeld van een gemeente?

„Ja. Zeker de media verwachten dat burgemeesters als het ware 24 uur per dag beschikbaar zijn. Heel duidelijk speelde dat tijdens een omstreden IS-demonstratie in Den Haag. Onder grote mediadruk keerde burgemeester Van Aartsen vervroegd terug van vakantie. Van Aartsen deed niets verkeerds. De media namen in die tijd geen genoegen met een reactie van de locoburgemeester. Terwijl dat bij uitstek de persoon is die in vakantietijd de burgemeester vervangt. Prachtig vond ik een tweet van Jan Mans, voormalig burgemeester van Enschede. Die meldde: „Als het te allen tijde terugroepen van burgemeesters patroon wordt, kan het instituut locoburgemeester worden afgeschaft.”

Op het platteland speelde de vogelgriepcrisis. Onder anderen SGP-burgemeester Verhoeve van Oudewater en CU-burgemeester Koelewijn van Kampen stonden in de schijnwerpers. Hoe beoordeelt u hun optreden?

„Verhoeve speelde een dominante rol. Dat deed hij goed. De gemeente Oudewater werkte goed samen met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit.

Koelewijn in Kampen stond op een adequate wijze de pers te woord.”

In uw boek bent u kritisch over de inmiddels afgetreden burgemeester Gerritsen van Haaksbergen in verband met zijn optreden na het monstertruckdrama.

„Hij opereerde onhandig. Na het drama liet hij weten dat hij niet wist dat er in zijn gemeente een stunt met een monstertruck zou zijn. Terwijl dat wel op posters in Haaksbergen werd aangekondigd. Dan gaat de burger denken: Die man loopt kennelijk met oogkleppen op. Dat het gemeentebestuur later zei dat het de vergunning voor het evenement zo weer zouden hebben verleend, was nogal wat. Er zijn doden en gewonden gevallen bij het ongeval met de monstertruck. Natuurlijk kun je de burgemeester niet de schuld van het ongeval geven. Hij had pure pech. Maar door zijn eigen optreden droeg hij niet bij aan zijn houdbaarheid.”

Burgemeester Hofland van Rijssen en burgemeester Hoogendoorn van Oldebroek werden recent bedreigd vanwege het vluchtelingenvraagstuk. Een burgemeester moet ook een olifantenhuid hebben?

„Het burgemeesterschap is geen makkelijk baantje waarbij je alleen linten doorknipt en huwelijksjubilarissen bezoekt. Bedreigingen zijn dramatisch, maar hoe vreselijk ook part of the game. Met name in Brabant zijn er nogal wat burgemeesters bedreigd vanuit criminele kringen, in verband met de strijd tegen de georganiseerde wietteelt. Die intimidaties moeten we zeer serieus nemen. Als bestuurders zich door de onderwereld laten beïnvloeden, is het einde zoek.”